TY - JOUR ID - 108559 TI - پهنه‌بندی پتانسیل خطر ‌بیابان‌‌زایی با استفاده از مدل مطلوبیت چند شاخصه JO - پژوهش های محیط زیست JA - EIAP LA - fa SN - 2008-9597 AU - صادقی روش, محمد حسن AD - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان Y1 - 2020 PY - 2020 VL - 10 IS - 20 SP - 177 EP - 194 KW - پهنه‌‌بندی KW - ساختار سلسله مراتبی KW - شدت ‌بیابان‌‌زایی KW - تصمیم‌‌گیری چند معیاره KW - مطلوبیت چند شاخصه DO - N2 - ‌بیابان‌‌زایی یکی از بزرگترین چالش‌‌های محیط‌‌‌زیستی زمان ما به شمار می‌‌رود. این پدیده یک مساله جهانی است و پیامدهای جدی آن بر تنوع‌زیستی، ایمنی محیط‌‌‌زیست، ریشه‌‌کنی فقر، ثبات اجتماعی- اقتصادی و توسعه پایدار در سراسر جهان تاثیرگذار است. در این میان مناسب‌‌ترین روش برای تعیین شدت خطر ‌بیابان‌‌زایی استفاده از مدل‌‌های تجربی است. به منظور بررسی شدت ‌بیابان‌‌زایی در این پژوهش از مدل مطلوبیت چند شاخصه (MAUT)(1) استفاده شد. برای این منظور در این روش لایه‌‌های اطلاعاتی مورد نیاز در نرم‌‌افزار Arc View تهیه شد. سپس اقدام به تفکیک واحدهای کاری از روش ژئومرفولوژی شد. با تعیین شاخص‌‌های موثر، ارزش شاخص‌‌ها در هر واحد کاری تعیین و ارزش شاخص‌‌ها نسبت به هم از روش آنتروپی‌‌شانون برآورد و در ادامه، تابع مطلوبیت چند شاخصه یا ضریب مطلوبیت(2) برآورد و در انتها نتایج به صورت نقشه‌‌ ارزیابی ‌ارایه شد. مطالعه‌های انجام شده نشان داد که 43/0 درصد از کل منطقه مطالعاتی به صورت خیلی شدید و 92/8 درصد به صورت ‌به نسبت شدیدی تحت فرایند ‌بیابان‌‌زایی می‌‌باشد و ‌بیابان‌‌زایی با شدت متوسط (74/81%)، بیشترین سهم را در منطقه مطالعاتی به خود اختصاص داده است. در عین حال ارزش عددی ضریب مطلوبیت ‌بیابان‌‌زایی برای کل منطقه از مجموع عوامل 8677/0 (کلاس متوسط یا V) ‌به دست آمد. نتایج این پژوهش امکان برنامه‌‌ریزی را برای به حداقل رساندن ‌بیابان‌‌زایی در اثر انجام طرح‌‌های توسعه فراهم می‌‌سازد و شرایطی را ایجاد کند که با توجه به اولویت‌‌ها و پهنه‌‌بندی آسیب‌‌پذیری منطقه مطالعاتی، تعادل بین طرح‌‌های توسعه و محیط امکان‌پذیر شود. UR - https://www.iraneiap.ir/article_108559.html L1 - https://www.iraneiap.ir/article_108559_7ac2b0415d92eb5b996f352675bda34b.pdf ER -