2024-03-29T11:53:56Z
https://www.iraneiap.ir/?_action=export&rf=summon&issue=10051
پژوهش های محیط زیست
EIAP
2008-9597
2008-9597
1397
9
17
سخن سردبیر
هفدهمین شماره از دوفصلنامه پژوهشهای محیطزیست در حالی انتشار مییابد که کشور عزیزمان ایران از بحرانهای محیطزیستی عدیدهای در رنج است. گسترش انواع آلودگی، خشکیدن تالابها، افت تنوعزیستی و کاهش سطح جنگلها و مراتع از جمله معضلاتی است که استفاده نابخردانه بشر از سرزمین به دنبال داشته است. بی شک یکی از مهمترین رسالتهای مجلات پژوهشی کمک به حل معضلات موجود از طریق نشر مقالات کاربردی است. در راستای تحقق این مهم هیات محترم تحریریه مجله پژوهشهای محیطزیست رویکرد نوینی را در الویت بخشی به انتشار مقالات کاربردی و نوآورانه برگزیده است. هر چند این امر به معنای نادیده انگاشتن مقالات نظری و گسترش دهنده مرزهای دانش، به عنوان مبنای انجام پژوهشهای کاربردی، نیست. لذا غربالگری اولیه توسط هیات تحریریه به گونهای انجام خواهد شد تا این مهم تحقق یابد. از اینرو از کلیه محققان و نویسندگان محترم درخواست میشود به منظور کاستن از زمان داوری و آگاهی زود هنگام از الویت انتشار مقاله نگارش شده، پیش از بارگذاری مقاله در سایت و تقبل هزینه مربوط به داوری، چکیده مقاله را از طریق ایمیل برای مجله ارسال نمایند تا طی غربالگری اولیه که توسط هیات تحریریه صورت میگیرد، از برخورداری یا عدم برخورداری مقاله از الویت انتشار آگاهی یابند. پیشاپیش از همکاری نویسندگان محترم در ارتقای کیفی مجله سپاسگزاری میشود. نغمه مبرقعی سردبیر
2018
08
23
2
2
https://www.iraneiap.ir/article_79227_cab992e9ea49e18ddbdefceb05ab64e5.pdf
پژوهش های محیط زیست
EIAP
2008-9597
2008-9597
1397
9
17
مکان یابی چند معیاری محل دفن مواد زاید ساختمانی با استفاده از رویکردANP فازی و WLC (مطالعه ی موردی: شهر گرگان)
سیدعلی
تقی زاده دیوا
عبدالرسول
سلمان ماهینی
هدف از این تحقیق مکانیابی محل دفن نخالههای ساختمانی شهر گرگان به کمک فرایند تحلیل شبکه، با تکیه بر معیارهای اکولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی است. معیارهای مورد بررسی شامل معیارهای اکولوژیکی )فاصله از آبهای جاری، خاک، شیب، سطح آبهای زیرزمینی، ارتفاع، تراکم پوشش گیاهی و سنگبستر( و معیارهای اقتصادی و اجتماعی )فاصله از فرودگاه، فاصله از مناطق مسکونی، فاصله از جادهها و فاصله از مناطق حفاظت شده( در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی با استفاده از فرایند تحلیل شبکه (ANP) است. بر اساس نقش و تاثیر متفاوت این فاکتورها، نقشه عوامل موثر در محیط نرمافزار IDRISI تهیه شد. وزن معیارها با استفاده از تحلیل شبکه در محیط نرمافزار Super Decision انجام گرفت. همچنین، برای مدلسازی و تحلیلهای فضایی و تلفیق و برهم نهی لایهها از نرمافزار IDRISI استفاده شد. سپس، با تکیه بر دو روش فازی و بولین در رهیافت ترکیب خطی وزن داده شده (WLC) لایهها با هم ترکیب شدند و نقشه قابلیت سرزمین برای محل دفع شهرگرگان بهدست آمد. در نهایت، بر اساس روش شایستگی ناحیهای سرزمین، پنج منطقه مناسب برای احداث دفن نخالههای ساختمانی برای بررسیهای دقیقتر مشخص شد که این پنج منطقه در بخش شمالشرقی محدوده مورد مطالعه قرار گرفتهاند که دارای 63، 60، 57 ، 57 و 56 هکتار مساحت هستند.
نخاله های ساختمانی
سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS)
منطق فازی
ANP
ترکیب وزنی خطی (WLC)
2018
08
23
3
16
https://www.iraneiap.ir/article_79230_6d30332ecf98ed42b4dc8043047efa82.pdf
پژوهش های محیط زیست
EIAP
2008-9597
2008-9597
1397
9
17
شناسایی مناطق مناسب برای حفاظت از فون پرندگان استان گلستان
روح اله
میرزایی
عباس
اسماعیلی ساری
محمودرضا
همامی
حمیدرضا
رضایی
حمایت از مجموعهای معرف از زیستگاهها، در حال حاضر کاراترین ابزار برای حفاظت تنوعزیستی است. بنابراین، شناسایی مهمترین مناطق برای حفاظت امری حیاتی است و اولویت دارد. در این پژوهش، مناطق حفاظتی در استان گلستان بر اساس اهمیتشان برای پرندگان انتخاب شدند. بدینمنظور، در ابتدا با استفاده از مدلسازی آشیان بومشناختی، پراکنش 129 گونه پرنده در استان گلستان مشخص شد. سپس الگوریتم تبرید شبیهسازیشده برای انتخاب لکههای حفاظتی برای دستیابی به اهداف حفاظتی 5، 10، 15 و 20 درصد از پراکنش گونههای پرندگان استفاده شد. برای انتخاب مناطق دو سناریو در نظر گرفته شد: 1. انتخاب مناطق حفاظتی بدون لحاظ کردن شبکه مناطق حفاظتی موجود در استان گلستان و 2. تکمیل مناطق حفاظتی موجود برای حفاظت گونههای پرندگان. نتایج نشان داد که برای دستیابی به اهداف حفاظتی 5%، 10%، 15% و 20% به ترتیب 1066 کیلومترمربع (23/5%)، 2161 کیلومترمربع (6/10%)، 2308 کیلومترمربع (23/16%) و 4562 کیلومترمربع (4/22%) از سطح استان نیاز است. میزان همپوشانی مناطق حفاظتی موجود با شبکه حفاظتی انتخابی با اهداف گوناگون 5، 10، 15 و 20 درصد به ترتیب 8/14، 08/21، 21/31 و 20/43 درصد بود. منطقه گمیشان و قزانقایه بین مناطق بیشترین میزان همپوشانی را با شبکههای حفاظتی انتخابی دارا بودند و منطقه عزیزآباد و خوشییلاق در هیچ کدام از بستههای حفاظتی قرار نگرفتند و سایر مناطق تا حدی در بستههای حفاظتی قرار گرفتند. نتایج به دست آمده نشانگر این بود که در بهترین حالت کمتر از 50% همپوشانی بین مناطق حفاظتی موجود و شبکه حفاظتی انتخابی وجود دارد. نتایج سناریوی تکمیل شبکه مناطق حفاظتی موجود نشان داد برای دستیابی به اهداف حفاظتی 5، 10، 15 و20 درصد، شبکه مناطق حفاظتی موجود باید به ترتیب به میزان 5/5، 6/16، 1/40 و 7/72 درصد گسترش یابد.
برنامه ریزی سیستماتیک حفاظت
تبرید شبیه سازی شده
مارکسن
غنای پرندگان
استان گلستان
2018
08
23
17
28
https://www.iraneiap.ir/article_79231_7885c6a2f0ea8824589661ce23a683a3.pdf
پژوهش های محیط زیست
EIAP
2008-9597
2008-9597
1397
9
17
ارزیابی و شناخت وضعیت محیط زیست تالاب میقان اراک جهت تدوین برنامه توسعه پایدار
امیر
انصاری
تالاب میقان اراک در مرکز کشور ایران و مجاور کلان شهر اراک در منطقه خشک و نیمهخشک قرار دارد، تالاب میقان با کارکردها و ارزشهای محیط زیستی مفید در معرض تخریب و تهدید شدید قرار دارد. جلوگیری از تخریب و تهدید تالاب میقان نیازمند ارزیابی و شناخت درست از منطقه و ارائه برنامه منطقی جهت دستیابی به توسعه پایدار ضروری میباشد. این مطالعه زنجیرههای علت و معلول تخریب تالاب میقان و برنامه توسعه پایدار را با مدل DPSIR شناسایی میکند. این مدل رابطه بین فرآیندهای محیط زیستی و تاثیر محیط زیستی را با فعالیتهای انسانی تعریف میکند. نتایج نشان میدهد. مهمترین نیروی محرکه شامل افزایش جمعیت، شدت خشکسالی و افزایش تقاضا برای آب، باعث فشارهای شامل گسترش سدسازی، حفر چاه، ورود آلودگیها و معدنکاوی، وضعیت تالاب میقان را با خشکی بیشتر و افزایش بروز گرد و غبار نمکی مواجه کرده است، این موضوع باعث اثر بر افزایش آلودگی هوا، بروز بیماری و اعتراض مردمی شده است، بر این اساس پاسخها از طریق تدوین برنامه توسعه پایدار با اولویت نیروی محرکه، فشار، وضعیت و اثر در سطح کلان، حوضه و زیر حوضهها میباشد. اهم برنامهها شامل : دستیابی به مدیریت یکپارچه با مشارکت همه ذینفعان، توان محیط زیستی منطقه، احیا و حفظ تالاب و اکوتوریسم میباشد.
تالاب میقان
مدل DPSIR
برنامه توسعه پایدار
آلودگی هوا
ارزیابی محیطزیست
2018
08
23
29
42
https://www.iraneiap.ir/article_79232_78550be924f0ce80ab66a530f7faee4f.pdf
پژوهش های محیط زیست
EIAP
2008-9597
2008-9597
1397
9
17
بررسی اثرات مخرب گردشگری در شهرستان طرقبه شاندیز با کاربرد مدل تخریب
سحر
حیدری مستعلی
بهمن
جباریان امیری
افشین
علیزاده شعبانی
توسعه گردشگری پیامدهای مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و محیطزیستی در محیط پذیرنده ایجاد میکند. گردشگری در شهرستان طرقبه شاندیز به دلیل نزدیکی به کلانشهر مشهد، برخورداری از آب و هوای مطلوب و وجود چشماندازهای زیبا و بکر، در سالهای اخیر بهشدت رو به گسترش نهاده است. این تحقیق با هدف بررسی پیامدهای توسعه گردشگری در این شهرستان انجام شده است که برای این منظور مدل تخریب به کار رفت. نخست محدوده مرز شهرستان به 94 شبکه 1600 هکتاری تقسیم و با استفاده از نقشه کاربری سرزمین، مشاهدههای میدانی و نظرات کارشناسی، عوامل تخریب ناشی از فعالیتهای گردشگری شناسایی و شدت آنها تعیین شد. سپس، آسیبپذیری اکولوژیک و تراکم فیزیولوژیک محاسبه و پس از آن با استفاده از رابطه تخریب، ضرایب تخریب بهدست آمد. در نهایت کلیه شبکهها بر اساس نظریه فازی به 3 محدوده با توانایی توسعه بیشتر، نیازمند بازسازی و غیر قابل توسعه تقسیم شدند. میتوان گفت فعالیتهایی مانند تغییر کاربری از یک سو و از سوی دیگر زبالهریزی و آلودگی رودخانهها به منطقه از عوامل اصلی تخریب هستند. از مجموع 94 شبکه، 21 شبکه به دلیل وجود گسلها و 16 شبکه بهدلیل قرار گرفتن در محدوده منطقه حفاظتشده بینالود، غیرقابل توسعه میباشند. 46 شبکه دارای اولویتهای اول تا سوم توسعه فعالیتهای گردشگری هستند که دارای تراکم فیزیولوژیک پایین بوده و 11 شبکه نیز به دلیل تراکم فیزیولوژیک بالا و شدت زیاد عوامل مخرب گردشگری، دارای ضرایب تخریب بالا بوده و نیازمند بازسازی هستند. بنابراین، باید از هرگونه توسعه بدون برنامهریزی در آینده در این قسمتها، خودداری شود.
آسیبپذیری اکولوژیک
اولویتبندی توسعه
گردشگری
شهرستان طرقبه شاندیز
مدل تخریب
2018
08
23
43
54
https://www.iraneiap.ir/article_79233_d8d3f96f829f8c1c0021a7a024cb3aab.pdf
پژوهش های محیط زیست
EIAP
2008-9597
2008-9597
1397
9
17
برآورد ظرفیت برد گردشگری در مناطق تحتحفاظت (مطالعه موردی: پارکملی و پناهگاه حیاتوحش قمیشلو)
علی
جهانی
نازنین
شیرانی سرمازه
حمید
گشتاسب میگونی
وحید
اعتماد
هر منطقه پتانسیل محدودی در جذب گردشگر دارد، که این محدودیتها را بیشتر با مفهوم ظرفیت برد تعیین میکنند. دادههای لازم برای برآورد ظرفیت برد گردشگری در پارکملی و پناهگاه حیاتوحش قمیشلو، از طریق مطالعه میدانی، پرسشنامه، آمار آب و هوایی ایستگاه هواشناسی نجفآباد و نیز نظر کارشناسان جمعآوری شد. پس از شناسایی پهنههای تفرجی از شاخصهای ظرفیت برد در قالب پرسشنامه استفاده شد. اطلاعات محیطی، اکولوژیکی و نحوه مدیریت کنونی منطقه نیز مورد بررسی قرار گرفت. در نهایت ﻇﺮﻓﯿﺖﺑﺮد ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ، واﻗﻌﯽ و ﻣﺆﺛﺮ به ترتیب 292584، 90699 و 30835 نفر در سال که به ترتیب معادل 802، 248 و 84 نفر در روز است برآورد شد. با توجه به ظرفیت برد خدماتی (49275 نفر در سال و معادل 135 نفر در روز) بهدست آمده، میتوان نتیجه گرفت که ظرفیت خدماتی محدوده مطالعاتی بیش از ظرفیتبرد مدیریت آن است، البته باید توجه داشت که با توجه به کمبود امکانات مدیریتی، نمیتوان صرفاً با در نظر داشتن ظرفیتبرد واقعی و خدماتی، اجازه ورود گردشگران را داد. بنابراین، پیشنهاد میشود پیش از طراحی و اجرای زیرساختها و امکانات گردشگری موجود در مناطق تحت حفاظت، ابتدا اقدام به برآورد ظرفیتبرد ﻣﺆﺛﺮ منطقه شود و سپس طراحی امکانات متناسب با آن صورت گیرد.
مناطق تحتحفاظت
گردشگری
ظرفیتبرد فیزیکی
ظرفیتبرد واقعی
ظرفیتبرد ﻣﺆﺛﺮ
2018
08
23
55
66
https://www.iraneiap.ir/article_79234_ff9a31590ba92f8b7c2f877714879e2a.pdf
پژوهش های محیط زیست
EIAP
2008-9597
2008-9597
1397
9
17
مکانیابی بهینه کاربریهای بهداشتی - درمانی با استفاده از روش VIKOR در محیط GIS ( مطالعه موردی: شهر اردبیل)
زهرا
امینی
الناز
پیروزی
مریم
رضائی
خدمات بهداشتی- درمانی، یکی از فعالیتهای بسیار مهم است، که عدم دسترسی به آن میتواند سلامت شهروندان را به خطر اندازد. از آنجا که بسیاری از تصمیمگیریها در زمینه مراقبت و برنامهریزی سلامت، با مسئله مکان در ارتباط است، تعیین مکان استقرار مراکز خدماتی از جمله مسایل مطرح در جوامع امروزی است که کاهش هزینه و کاهش زمان قابلتوجهی را در پی داشته است. هدف تحقیق حاضر مکانیابی بهینه کاربریهای بهداشتی- درمانی با استفاده از فنون MCDM در شهر اردبیل میباشد. روش تحقیق حاضر توصیفی- تحلیلی است که بعد از شناسایی عوامل تأثیرگذار در مکانیابی کاربریهای بهداشتی و درمانی، اقدام به تهیه نقشه معیارهای موقعیتی و معیارهای همجواری شده است. سپس لایههای اطلاعاتی توسط سامانه اطلاعات جغرافیایی تهیه شد. همچنین پس از آن ارزشگذاری و استانداردسازی در محیط Idrisi با استفاده از مجموعههای فازی انجام شد. برای وزندهی عوامل از روش CRITIC استفاده شده است. یافتههای تحقیق نشان میدهد که مکانیابی مراکز بهداشتی و درمانی موجود در شهر اردبیل از فرایندی منطقی و علمی تبعیت نکرده است، تجمع بسیار زیاد کاربری بهداشتی- درمانی در مرکز، جنوب غربی و تا حدودی شمال شهر اردبیل سبب شده تا عملاً مناطق شمالغربی، جنوبشرقی و شمالشرقی از کمبود این دو کاربری رنج ببرند که نشاندهنده مکانیابی نادرست این کاربری در سطح شهر میباشد. با توجه به نقشه خروجی مدل ویکور و مقایسه آن با نقشه وضع موجود، مشخص شد که زمینهای مناسب برای ایجاد فضای سبز تفاوت قابل ملاحظهای با نقشه وضع موجود دارند. بنابراین، از بین معیارهای مورد بررسی، عامل فاصله از مراکز مذهبی، فاصله از مراکز بهداشتی و درمانی موجود، فاصله از مراکز آموزشی، فاصله از آرامستان و فاصله از مراکز صنعتی بهترتیب مهمترین عوامل در تعیین مکان مناسب برای ایجاد مراکز بهداشتی و درمانی شهر اردبیل میباشند. که مناطق مناسب ارایه شده توسط مدل، برای احداث این مراکز، بهطور عمده در قسمتهای جنوب، شمالشرق و شمالغربی شهر اردبیل که فاقد مرکز بهداشتی و درمانیاند، قرار دارند. در پایان، میتوان گفت که نتایج حاصل از پژوهش حاضر که بهصورت نتایج حاصل از تحلیل چندمعیاری، با استفاده محوری از روش (VIKOR) منعکس شده، نشانگر توانمندیهای این فنون در نقشآفرینی به عنوان سیستم پشتیبان تصمیمگیری (DSS)، برای انتخاب گزینههای مناسب برای مطالعه مکانیابی مراکز بهداشتی و درمانی در شهر اردبیل است.
مکانیابی
کاربریهای بهداشتی و درمانی
VIKOR
شهر اردبیل
GIS
2018
08
23
67
80
https://www.iraneiap.ir/article_79235_a047f5ac9bdc7ab6696c86b0d05ee459.pdf
پژوهش های محیط زیست
EIAP
2008-9597
2008-9597
1397
9
17
بررسی روند تغییرات کاربری اراضی شهرستان لاهیجان و پیشبینی تغییرات آتی آن با مدل LCM
رحمت اله
نیاکان لاهیجی
دکتر هومان لیاقتی
دکتر هومان لیاقتی
نغمه
مبرقعی دینان
حمیدرضا
غفارزاده
علیرضا
وفایی نژاد
یکی از ملزومات مدیریت منابعطبیعی، آمار به هنگام از تغییرات کاربری اراضی است که انسان از طریق آن، محیطزیست خود را تحت تاثیر قرار داده است. پژوهش حاضر با استفاده از مدل LCM به آشکارسازی و پیشبینی تغییرات کاربری اراضی شهرستان لاهیجان در استان گیلان در بازه زمانی 1984 تا 2020 پرداخته است. ابتدا تصاویر ماهواره لندست سالهای 1984، 2000 و 2016 در پنج کلاس جنگل، مرتع، کشاورزی، مناطق انسانساخت و منابع آبی طبقهبندی شدند. سپس پیشبینی کاربری اراضی سال 2016 با نقشههای کاربری سالهای 1984 و 2000 انجام شد. از متغیرهای ارتفاع، شیب، بارش، فاصله از مناطق مسکونی، فاصله از اراضی کشاورزی، فاصله از مراتع، فاصله از حاشیه جنگل و فاصله از جاده بهعنوان عوامل موثر بر تغییرات استفاده شد. ارزیابی صحت پیشبینی براساس نقشههای کاربری اراضی 2016 واقعیت زمینی و 2016 پیشبینی انجام شد که مقادیر موفقیت خنثی، موفقیت، هشدار خطا و خطا بهترتیب 04/88 درصد، 65/2 درصد، 45/8 درصد و 28/4 درصد به دست آمد که نشاندهنده انطباق قابل قبول تصویر پیشبینی شده با تصویر واقعیت زمینی است. در ضمن در تحقیق حاضر مقدار خطای حاصل از پیشبینی مدل حدود 6/12 درصد بود که کارایی و توانایی مدل را تایید میکند. طبق نتایج طی سالهای 1984 تا 2016 سطح چشمگیری از پوشش جنگلی کاسته شده که با ادامه روند کنونی تغییر کاربری در آینده شاهد ادامه جنگلزدایی خواهیم بود. با توجه به روند جنگلزدایی منطقه مورد مطالعه، اجرای مطالعات آمایش سرزمین به منظور کاهش آثار منفی تغییر کاربری اراضی پیشنهاد میشود.
استان گیلان
جنگلزدایی
مدل تغییر زمین
شبکه عصبی مصنوعی
زنجیره مارکوف
2018
08
23
81
94
https://www.iraneiap.ir/article_79236_39896c2cb0ff9ad02f1f2884bb981a05.pdf
پژوهش های محیط زیست
EIAP
2008-9597
2008-9597
1397
9
17
ارزیابی ارزش اقتصادی استخراج منابع آب زیرزمینی توسط کشاورزان
سید پرویز
جلیلی کامجو
پایین رفتن سطح منابع آب زیرزمینی در ایران و بخصوص استان همدان سیستم کشاورزی را ناچار به استفاده از مکانیسمهای نوین آبیاری مینماید. بخش کشاورزی با اختصاص سهم 7/6 درصدی از کل تولید ناخالص داخلی ظرفیت مناسبی بهمنظور افزایش بهرهوری دارد. هدف این تحقیق تحلیل مولفههای موثر بر تخصیص بهینه آب کشاورزی در دشت همدان- بهار با تاکید بر ارزش طبیعی منابع آب زیرزمینی و استفاده از روشهای نوین آبیاری است. سئوال اصلی تحقیق این است که ، آیا مبتنی بر تئوری ارزش لانکستر میزان تمایل به پرداخت کشاورزان برای ویژگیهای مختلف کالای محیطزیستی دشت همدان- بهار به اندازهای است که استخراج منابع آب زیر زمینی را قابل توجیه سازد؟ دادههای مورد استفاده از طریق 230 پرسشنامه مخصوص آزمون انتخاب در قالب 936 مجموعه انتخاب و 2808 ردیف داده در سال 1394 گردآوری شد. نتایج حاصل از مدل لاجیت شرطی نشان داد که کشاورزان برای ویژگیهای ترویج و گسترش استفاده از شیوههای نوین آبیاری، حفظ چشمانداز طبیعی و زیستی دشت و افزایش سطح منابع آب زیرزمینی در دشت تمایل به پرداخت مثبت و معنیداری دارند، به طوری که کشاورزان فعال برای حفظ خدمات محیطزیستی آن، سالیانه 94/854645 ریال تمایل به پرداخت نهایی دارند. همچنین نتایج لحاظ متغیرهای اقتصادی- اجتماعی مانند سن، جنسیت، تحصیلات، متأهل بودن، فرزند دار بودن، مخارج خانوار، مخارج کشاورزی، نوع محصول (سیبزمینی، سیر، گندم و جو، صیفیجات)، تعداد قطعات زمین (یکپارچه بودن زمین تحت کشت)، مالکیت زمین تحت کشت (اجاره بودن زمین) دارای تاثیر مثبت بر میزان تمایل به پرداخت بازدیدکنندگان دارد.
مدل لاجیت شرطی
الگوسازی انتخاب
آزمون انتخاب
دشت بهار
آب زیرزمینی
2018
08
23
95
110
https://www.iraneiap.ir/article_79307_e305089883322930fb348fb77ab56c76.pdf
پژوهش های محیط زیست
EIAP
2008-9597
2008-9597
1397
9
17
تعیین ارزش اقتصادی ترسیب کربن خاک در گونههای مختلف جنگل کاری شده
ضیاءالدین
باده یان
معصومه
منصوری
محمدعلی
فخاری
با توجه به شرایط آبوهوایی و روند نابودی و تخریب جنگلها، جنگلکاری برای حفاظت از خاک، آب و تأمین نیازهای بشر، یک امر ضروری است. این تحقیق با هدف بررسی تأثیر جنگلکاریهای طرح جنگلداری لاویج مازندران بر مقدار ترسیبکربن خاک و برآورد ارزش اقتصادی میزان کربن ترسیب شده در منطقه جنگلکاری شده لاویج مازندران انجام گرفته است. نمونهبرداری خاک بهصورت منظم تصادفی و از عمقهای 15–0، 30–15 و 45–30 سانتیمتری انجام گرفت. در مجموع 20 نمونه خاک از تودههای 21 ساله جنگلکاریشده افرا (Acer pseudoplatanu)، کریپتومریا (Cryptomeria japonica)، زربین (Cupressus sempervirens)، تدا (Pinus Teada. L) و توده طبیعی برداشت و به آزمایشگاه منتقل شد. نتایج نشان داد که میزان کربن موجود در توده طبیعی (108 هکتار/تن) به طور معنیدار (P<0/01) بیشتر از افرا (89 تن/هکتار)، کریپتومریا (5/78 تن/هکتار زربین (79 تن/هکتار) و تدا (78 تن/هکتار) است. برای ارزشگذاریاین خدمت اکوسیستمی، از روش هزینههای خسارت اجتناب شده استفاده شد و ارزش اقتصادی آن برای گونههای مذکور بهترتیب معادل 01/3، 48/2، 19/2، 20/2 و 17/2 است. نتیجه رگرسیون گام به گام نیز نشان داد که درصد نیتروژن و نسبت کربن به نیتروژن (C/N) به ترتیب از مهمترین اجزای تأثیرگذار بر مقدار کربن آلی خاک در تودههای بررسی شده است.
ترسیبکربن
جنگلکاری
ارزشگذاری اقتصادی
2018
08
23
111
120
https://www.iraneiap.ir/article_79308_b893e7410019ee042aee4efba453f185.pdf
پژوهش های محیط زیست
EIAP
2008-9597
2008-9597
1397
9
17
برآورد مکانی ارزش اقتصادی کارکردهای حفاظت خاک و آب در جنگلهای زاگرس (مطالعه موردی حوزه سروآباد استان کردستان)
جلال
هناره خلیانی
مجید
مخدوم
منوچهر
نمیرانیان
نغمه
مبرقعی
رایگان پنداشتن خدمات اکوسیستمهای جنگلی و نبود آگاهی علمی از ابعاد کمی و کیفی ارزش اقتصادی این خدمات یکی از مهمترین علل تخریب جنگلها به شمار میرود. با توجه به تفاوتهای بیشمار در خصوصیات اکولوژیک سرزمین در حوزه زاگرس، در این پژوهش با استفاده از الگوی ارزشگذاری مکانی، خدمات حفاظت خاک و آب به عنوان مهمترین کارکردهای حفاظتی جنگلهای زاگرس، در حوزه سروآباد استان کردستان مورد ارزشگذاری اقتصادی واقع شدند. در این پژوهش برای برآورد ارزش حفاظت خاک مقدار فرسایش در واحدهای مختلف با استفاده از روش پسیاک اصلاح شده برآورد و با به کارگیری رویکرد هزینه فرصت ارزشگذاری شد. برای برآورد ارزش اقتصادی کارکرد حفاظت و تنظیم آب نیز واحدهای همگن هیدرولوژیک تفکیک و نقشهسازی شدند و مقدار رواناب در هر واحد با استفاده از روش جاستین برآورد شد. با در نظر گرفتن سناریوهای کاهش یا حذف پوشش جنگلی، نفوذ آب ناشی از بارندگیهای سالانه در حوزه جنگلی کمیسازی شد. کارکرد حفاظت آب با استفاده از رویکرد هزینه جایگزینی ارزشگذاری شد. نتایج حاکی از ارزش میانگین سالانهای معادل 82/27002 ریال در هر هکتار از اراضی جنگلی منطقه برای خدمات جلوگیری از دست رفتن اراضی و کنترل رسوبات و ارزش میانگین معادل 790000 ریال در هر هکتار جنگل در سال برای کارکرد حفاظت آب در حوزه سروآباد است. تفاوتهای اکولوژیکی و ساختاری در منطقه مطالعاتی سبب تفاوت ارزش از محلی به محل دیگر، در منطقه مطالعاتی شد. این تفاوت، لزوم عدم انجام برآوردهای میانگین و انجام ارزشگذاری مکانی در اکوسیستمهای غیرهمگن چون جنگلهای زاگرس را نشان میدهد.
ارزشگذاری اقتصادی
جنگلهای زاگرس
خدمات اکولوژیک
سروآباد
2018
08
23
121
132
https://www.iraneiap.ir/article_79309_25c73023cb1e4dd10964d1e426b672ee.pdf
پژوهش های محیط زیست
EIAP
2008-9597
2008-9597
1397
9
17
بررسی مقایسه ای تأثیر توسعه مالی (مبتنی بر بازار پول و بازار سرمایه) در اثرگذاری رشد اقتصادی بر عملکرد محیط زیستی
حسینعلی
فاخر
زهرا
عابدی
مجید
احمدیان
بیتا
شایگانی
هدف اصلی مطالعه حاضر بررسی مقایسهای تاثیر توسعه مالی در شدت اثرگذاری رشد اقتصادی بر شاخص عملکرد محیطزیستی در دو حالت توسعه مالی بر مبنای بازار پول و توسعه مالی بر مبنای بازار سرمایه است و همچنین تاثیر متغیرهایی چون توریسم، توسعه مالی (بر اساس بازار پول و بازار سرمایه) و رشد اقتصادی بر عملکرد محیطزیستی کشورهای منتخب در حال توسعه مورد بررسی قرار میگیرد. در این مطالعه از شاخص عملکرد محیطزیستی به عنوان یکی از کاملترین شاخصهای محیطزیستی و همچنین از رویکرد پانل پویا (تخمینزنهای اثرات ثابت و گشتاورهای تعمیمیافته سیستمی) استفاده شده است. نتایج حاکی از آن است که شاخص توسعه مالی مبتنی بر بازار پول منجر به بهبود عملکرد محیطزیستی میشود؛ این در حالی است که شاخص توسعه مالی مبتنی بر بازار سرمایه سبب کاهش کیفیت محیطزیست میشود. از طرفی دیگر، حضور شاخص توسعه مالی مبتنی بر بازار پول در کنار متغیر رشد اقتصادی، شدت اثرگذاری رشد اقتصادی بر کیفیت محیطزیست را افزایش داده است. در حالی که حضور شاخص توسعه مالی مبتنی بر بازار سرمایه در کنار متغیر رشد اقتصادی، شدت اثرگذاری رشد اقتصادی بر کیفیت محیطزیست را کاهش داده است. علامت هر یک از متغیرهای توریسم و شاخص توسعه انسانی به ترتیب منفی و مثبت است؛ بدان معنا که متغیر توریسم سبب کاهش کیفیت محیطزیست و شاخص توسعه انسانی منجر به بهبود عملکرد محیطزیستی میشود.
شاخص عملکرد محیطزیستی
شاخص کارایی توسعه مالی
شاخص حجم بازار سهام
رشد اقتصادی
توسعه انسانی
2018
08
23
133
146
https://www.iraneiap.ir/article_79310_77503efe6506ad671407e8c265ad63a0.pdf
پژوهش های محیط زیست
EIAP
2008-9597
2008-9597
1397
9
17
تخمین و شبیهسازی کاهش بعضی از آلایندههای هوا توسط بام سبز (مطالعه موردی: پل طبیعت تهران)
امید
نوری
رامین
ابراهیم نژاد
رضا
دیهیم فرد
بام سبز در چند دهه اخیر به عنوان روشی برای مقابله با جزایر گرمایی شهری، آلودگی هوا، رواناب ناشی از بارشهای جوی و آلودگی صوتی در بسیاری از شهرهای مدرن در آمریکای شمالی، اروپا و آسیای جنوب شرقی بهکار گرفته شده است. در این تحقیق با بهرهگیری از روش شبیهسازی؛ برهمکنش بین هوا و بام سبز احداث شده بر روی سقف سازه پل طبیعت تهران، برای به دام انداختن آلایندههای تولید شده از خودروهای در حال تردد از زیر پل، با استفاده از نرمافزار ENVI-metبررسی شد. بام سبز احداث شده بر روی این پل شامل دو نوع گسترده و فشرده است. حداکثر نشست ذرات معلق، مونوکسید کربن و دی اکسید نیتروژن بر روی گیاهان بام سبز به ترتیب g/m2µ05/0، g/m2µ31/0 و g/m2µ 37/2 بود. در مجموع نتایج نشان داد که نشست آلایندهها بر روی بام سبز گسترده قسمت شمالی پل در مقایسه با بام سبز گسترده قسمت جنوبی، بام سبز فشرده و قسمتهای عاری از پوشش گیاهی بام پل، به مراتب بیشتر بود.
ذرات معلق
مونوکسید کربن
دی اکسید نیتروژن
مدلسازی محیطی
ENVI-met
2018
08
23
147
154
https://www.iraneiap.ir/article_79311_80aa315fef33e70f523409e51cdcfeae.pdf
پژوهش های محیط زیست
EIAP
2008-9597
2008-9597
1397
9
17
کاهش آلایندههای استخر پرورش ماهی با دستگاه فیلتراسیون (مطالعه موردی: رودخانه سرداب)
میثم
حق شناس دهکردی
جواد
مظفری
مهدی
قبادی نیا
سید اسدا...
محسنی موحد
پساب مزارع پرورش ماهی شامل مواد معلق و محلولی است که بر کیفیت آب رودخانهها اثر منفی میگذارند. هدف از این پژوهش ساخت فیلتری، برای کاهش آلایندههای طرحهای پرورش ماهی است. بدینمنظور، دستگاه فیلتراسیون متحرک تصفیه آب به صورت اتوماتیک و دستی طراحی و ساخته شد، بدینصورت که آب خروجی مزارع پرورش ماهی پس از عبور از صافی چرخان دستگاه ( فیلتر اولیه)، وارد فیلتر ثابت (ثانویه) شده و از موادی همچون ژئوتکستایل، ضایعات کشاورزی و زئولیت عبور کرده تا مواد محلول در آب جذب این عناصر شوند. سپس به منظور بررسی قابلیت دستگاه نسبت به جذب مواد معلق و مواد محلول در آب، دستگاه مربوطه روی خروجی یکی از مزارع پرورش ماهی نصب شده و نمونهگیری کیفی آب از ورودی و خروجی دستگاه صورت پذیرفت. در تمامی پارامترهای اندازهگیری شده از ورودی و خروجی آب دستگاه فیلتراسیون، غلظت پارامترها در سطح احتمال 1 و 5 درصد از اختلاف معنیداری برخوردار بودند که نشاندهنده اثر مطلوب فیلتراسیون در تصفیه آب است. بررسیهای انجام گرفته به منظور کاهش مواد معلق جامد آب خروجی مزارع نشان داد که با عبور دبی مورد نیاز دهانه خروجی به میزان 30 لیتر بر ثانیه، کاهش مواد آلاینده به میزان 48/97 درصد میباشد. همچنین به منظور کاهش پارامترهایی مانند نیترات و فسفات، بخش ثابت دستگاه به همراه چند ماده ترکیبی از جمله ژئوتکستایل یکلایه، ضایعات کشاورزی و زئولیت به کار برده شد که نتایج جذب نیترات و فسفات پس از گذشت 24 ساعت به ترتیب برابر 38/30 و 86/37 درصد گزارش شد.
مزارع پرورش ماهی
دستگاه فیلتراسیون
مواد جامد معلق
نیترات
فسفات
2018
08
23
155
162
https://www.iraneiap.ir/article_79312_544674f00661e359fecef418b6053ae0.pdf
پژوهش های محیط زیست
EIAP
2008-9597
2008-9597
1397
9
17
پیشبینی تراز صوتی ناشی از ترافیک در جاده پارک ملی گلستان بر اساس مدل CORTN
شیوا
غریبی
کامران
شایسته
مدلهای پیشبینی صدای ترافیک در وهله اول نیاز به ارزیابی صدا در محیط دارند تا وضعیت صدا در محیط تعیین شود. در این پژوهش برای پیشبینی تراز صدای ترافیک در جاده پارک ملی گلستان از مدل آماری CORTN استفاده شد. ایستگاههای نمونهبرداری به روش سیستماتیک- تصادفی انتخاب و در هر ایستگاه پارامترهایی از جمله شیب جاده، تعداد و سرعت هر گروه از خودروها (خودروهای سنگین، نیمهسنگین و سبک) و نسبت خودروهای سنگین به کل بار ترافیکی به مدت 10 دقیقه اندازهگیری شد. دادهها پس از جمعآوری، مورد آزمون کیفی و کمی قرار گرفت و در نهایت مدل پیشبینی بر اساس تعدادی نقاط اندازهگیری و آزمونهای آماری ارزیابی شد و با احتمال خطای 3/6 ± دسیبل و همبستگی 76 درصد برای تهیه نقشه تراز صوتی جاده به کار گرفته شد. نتایج این پژوهش نشان میدهد که بر اساس مدل پیشبینی CORTN میزان صدا در محدوده جاده پارک ملی گلستان حدود 04/86-59/67 دسیبل بوده است. از این رو بر اساس نقشه پهنهبندی صدا، جاده گلستان در برخی محدودهها با آلودگی صوتی مواجه است. بنابراین نتایج این پژوهش میتواند در شناسایی نقاط داغ آلودگی صوتی برای حفاظت از گونهها که اثری قوی و انکارناپذیر بر کاهش تنوع گونهای آنها دارد مورد استفاده قرار گیرد.
پارک ملی گلستان
تراز صوتی
ترافیک
جاده
مدل پیشبینی CORTN
2018
08
23
163
174
https://www.iraneiap.ir/article_79313_dbfc3a1949ea27dfd4cb1bf5c9e45dc6.pdf
پژوهش های محیط زیست
EIAP
2008-9597
2008-9597
1397
9
17
تفکیک عمق نوری ذرات معلق از ابر و رسوبات در مناطق دریایی با استفاده از داده های ماهواره ای
سعید
فرهادی
حسین
محمدعسگری
علی
دادالهی سهراب
سید محمدجعفر
ناظم السادات
حسین
خزاعی
پژوهش حاضر با هدف به کارگیری فناوری سنجش از دور و استفاده از تصاویر سنجنده مودیس برای محاسبه میزان ریزگردها در خلیج فارس و ارزیابی مدل همبستگی خطی ریزگردهای جوی با اندازهگیریهای زمینی میباشد. روش کار به این صورت بود که ابتدا ماسک رسوبات و ماسک ابر و تصحیح اتمسفری بر روی تصاویر اعمال شد و در ادامه استخراج مقادیر غبار به صورت پارامتر AOD با استفاده از کد تهیه شده به زبان نرمافزار متلب صورت گرفت و در نهایت با استفاده از دادههای آیستگاههای آئرونت و شاخصهای آماری RMSE و RMSD ارزیابی نتایج صورت گرفت. نتایج اولیه حاصل از اجرای الگوریتم نشاندهنده توانایی مدل در شبیهسازی ذرات ریزگرد بود. بررسی نتایج نشان داد که الگوریتم موجود دادههای انعکاس طیفی برای شعاع موثرهای مختلف در جداول LUT را برای غلظت ریزگردها شبیهسازی میکند. میزان همبستگی برای روز 22 شهریور 1383 برای باند 243/1 برابر با 94/0 و برای باند 643/1 برابر با 97/0 به دست آمد. که روند خوبی را بین دادههای اندازهگیری نشان میدهد، شاخصهای RMSE و RMSD در این روز برای باند 243/1 به ترتیب 02/0 و 02/0 و برای باند 643/1 برابر با 1/0 و 01/0 محاسبه شد. بنابراین، میتوان بیان کرد دقت شبیهسازیها در این باندها مناسب است. نتایج ارزیابیها نشان داد مقادیر AOD به دست آمده از تصاویر ماهوارهای همبستگی معنیداری با AOD اندازهگیری شده در ایستگاههای آئرونت دارد.
عمق نوری
مناطق دریایی
AOD
آئرونت
دادههای ماهوارهای
2018
08
23
175
186
https://www.iraneiap.ir/article_79314_7cf699964384a7f9a89eb6c3d67d192c.pdf
پژوهش های محیط زیست
EIAP
2008-9597
2008-9597
1397
9
17
بررسی خشکیدگی درختان حرا در خور بساتین، خلیج نایبند، استان بوشهر با تاکید بر عوامل انسانی
علی
جعفری
سید جلال
شجاعی گوری
علی سلطانی
سلطانی
اکبر
قاسمی
مرتضی
سیرقانی
خشکیدگی تدریجی یا ناگهانی درختان حرا در خلیج نایبند مسالهای است که در سالهای اخیر سبب کاهش سطح رویشگاه، تخریب زیستگاه و کمرنگ شدن دورنمای توسعه پایدار در منطقه ویژه انرژی عسلویه شده است. در این تحقیق دو خور بساتین و بیدخون به علت دارا بودن سطح بیشتری از درختان حرا و نیز مشاهده موارد خشکیدگی بالا در خور بساتین و موارد خشکیدگی محدود در خور بیدخون، مورد توجه قرار دارند. با نمونهبرداری از تعداد 21 خط نمونه 100 متری در راستای طولی خور بساتین (به عنوان مورد) و 6 خط نمونه در طول خور بیدخون (به عنوان شاهد) به گونهای که بیشترین تعداد درخت در مسیر آنها قرار گیرد، به روش تحلیل مولفه اصلی و آنالیز واریانس یک طرفه، ویژگیهای درختان و تفاوتهای محیطی این دو خور، مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج این مطالعه نشان میدهد که تفاوت معنیداری در ویژگیهای کمی و کیفی درختان باقیمانده در خور بساتین در مقایسه با خور بیدخون وجود ندارد که این میتواند نشاندهندة تاثیر عوامل محیطی در خشکیدگی درختان حرا باشد. اختلال در فرایند جذر و مد (میزان آب ورودی به خور بساتین و سرعت تخلیه آن) در نتیجه بسته شدن دهانه خور، نزدیکی به منبع مازوت و جادههای دسترسی، تسریع کننده خشکیدگی درختان در این خور بوده است.
حرا
خشکیدگی
خلیج نایبند
خور بساتین
خور بیدخون
2018
08
23
187
196
https://www.iraneiap.ir/article_79315_d001f96e0c87d67570f812b573eac93d.pdf
پژوهش های محیط زیست
EIAP
2008-9597
2008-9597
1397
9
17
پهنهبندی فرسایش خاک و برآورد رسوب سالیانه حوضه شازند با استفاده از مدل MPSIAC و فناوریGIS-RS
علی محمد
رجبی
عادل
یاوری
مجتبی
مرادی
امروزه ارزیابی میزان فرسایش و تولید رسوب در حوضههای آبخیز، یکی از مسایل اساسی در مدیریت منابع آب و ارزیابیهای محیطزیستی است. در سالهای اخیر استفاده از روشهای تجربی با توجه به مشکلات دسترسی به آمار تولید رسوب اهمیت زیادی پیدا کرده است. در این مقاله با استفاده از مدل MPSIAC میزان فرسایش و تولید رسوب حوضه آبریز شازند در محدوده سد ساوه مورد ارزیابی قرار گرفت و نتایج با روش هیدرومتری مقایسه شد. به این منظور با استفاده از تصاویر ماهواره لندست، IRS هند و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) با دقت 10×10متر، شبیهسازی حوضه در محیط نرمافزار ArcGIS 10.2 و ENVI5.1 انجام و پارامترهای مختلف مورد نیاز مدل تعریف شد. سپس درجه رسوبدهی و پهنهبندی فرسایش حوضه شازند با استفاده از این مدل به صورت نقشههای پهنهبندی بهدست آمد. در ادامه نتایج میزان رسوب سالیانه حاصل از مدل در ایستگاههای مورد مطالعه (ایستگاه های پلدوآب، توره، ازنا و بازنه) با نتایج حاصل از روش هیدرومتری مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان میدهد مدل MPSIAC با روش هیدرومتری در ایستگاههای پلدوآب، توره و ازنا به ترتیب 4/95%، 7/77% و 05/95% همخوانی دارند. بر اساس این مطالعه مدلMPSIAC در برآورد حداکثر رسوب سالیانه و پهنهبندی فرسایش از دقت قابل قبولی برخوردار است.
فرسایش
سیستم اطلاعات جغرافیایی
MPSIAC
حوضه شازند
رسوب
2018
08
23
197
206
https://www.iraneiap.ir/article_79316_dd6ae42597f97ba2d5fea806b5198999.pdf
پژوهش های محیط زیست
EIAP
2008-9597
2008-9597
1397
9
17
بررسی پیامدهای حاصل از تغییر اقلیم بر گستره مانگروها و جوامع گیاهی شورپسند ذخیرهگاه زیستکره حرا (Avicennia Marina) قشم
داود
مافی غلامی
معصومه
بهارلوئی
بیت الله
محمودی
مانگروها و جوامع گیاهی شورپسند با قرار گرفتن در ناحیه انتقالی میان خشکی و دریا، در معرض پیامدهای نامطلوب ناشی از تغییر اقلیم قرار دارند که نتیجه آن افزایش آسیبپذیری و کاهش تابآوری این اکوسیستمها نسبت به وقوع تنشها و آشفتگیهای گوناگون محیطی است. از اینرو تجزیه و تحلیل تغییرات رخ داده در این اکوسیستمها نسبت به این پیامدهای مخرب یکی از پیش نیازهای اصلی برای کارایی و موفقیت برنامههای حفاظت و توسعه آنها است. بنابراین، هدف این تحقیق نیز بررسی رابطه میان کاهش بارندگی و وقوع خشکسالی و تغییرات ایجاد شده در گستره مانگروها و جوامع گیاهی شورپسند ذخیرهگاه زیستکره حرا با استفاده از تصاویر ماهوارهای و دادههای بلند مدت بارندگی در طول یک دوره 30 ساله است. نتایج نشان داد که بر اساس سری زمانی 30 ساله مقادیر SPI و نیز مقادیر بارندگی سالانه، مقطع زمانی 1998 نقطه شکست در مقادیر بارندگی سالانه و تغییر الگوی بارندگی در سطح منطقه در گیرنده ذخیرهگاه بود. چنانچه در دوره پس از 1998، کاهش مقادیر بارندگی و وقوع خشکسالیها در سطح ذخیرهگاه، از شدت بیشتری برخوردار بوده است. نتایج همچنین نشان داد که همبستگی بالایی میان تغییرات وسعت مانگروها و جوامع گیاهی شورپسند و تغییرات شدت خشکسالی در طول دوره 30 ساله وجود داشت به گونهای که روند افزایش یا کاهش وسعت این اکوسیستمها مطابق با تغییرات شدت وقوع خشکسالیها طول دوره زمانی مورد بررسی بود؛ به گونهای که با وقوع خشکسالیهای پیوسته در دوره زمانی پس از سال 1998، تغییرات وسعت مانگروها و جوامع گیاهی شورپسند ذخیرهگاه حرا دارای روند کاهشی بوده است.
تغییر اقلیم
مانگرو
جوامع گیاهی شورپسند
ذخیرهگاه زیستکره حرا
2018
08
23
207
220
https://www.iraneiap.ir/article_79317_b6138735cbc756e31239db3c1e15e3e8.pdf
پژوهش های محیط زیست
EIAP
2008-9597
2008-9597
1397
9
17
ارزیابی وضعیت ایران و کشورهای همسایه از نظر شاخصهای عملکرد محیط زیستی (EPI)
علی
عشقی چهاربرج
سعیده
علوی
ارزیابی تاثیرات محیطزیستی یکی از روشهای قابلقبول برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار است. نتایج ارزیابی میتواند به تصمیمسازان و سیاستگذاران کمک کند تا تصمیم بگیرند که چه اقدامهایی را باید- یا نباید- در تلاش برای ساختن جامعهای پایدارتر انجام دهند. در این راستا پژوهش حاضر با هدف ارزیابی وضعیت ایران و 13 کشور همسایه از نظر شاخصهای عملکرد محیطزیستی(1) انجام شده است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی با هدف کاربردی است. در این پژوهش برای ارزیابی شاخصهای عملکرد محیطزیستی از دادههای سال 2016 که توسط دانشگاههای ییل و کلمبیا ارایه شده، استفاده شده است. در پژوهش حاضر برای وزندهی به دادهها از مدل تحلیل شبکه (ANP) و برای تجزیهوتحلیل دادهها از مدل PROMETHEE V و GAIA بهره گرفته شده است. نتایج پژوهش نشان میدهد که کشورهای کویت و امارات متحده عربی به ترتیب با Phi مثبت (270/0) و (210/0) بهترین عملکرد را به لحاظ شاخصهای محیطزیستی در بین کشورهای مورد مطالعه دارند. در مقابل کشورهای عمان و افغانستان به ترتیب با Phi منفی (217/0-) و (535/0-) بدترین عملکرد محیطزیستی را داشتهاند. Phi ایران برابر با (036/0) است و در میان 14 کشور مورد مطالعه در رتبه هشتم قرار دارد. با توجه به نامناسب بودن جایگاه ایران در بین کشورهای همسایه، پیشنهاد میشود متولیان امر برای کاهش این اخـتلاف در شاخصهای دارای کمترین رتبه همت بیشتری به خرج دهند.
ارزیابی
EPI
پرومته
گایا
2018
08
23
221
236
https://www.iraneiap.ir/article_79318_d8c8c7a73752d4202009b07066556d0e.pdf
پژوهش های محیط زیست
EIAP
2008-9597
2008-9597
1397
9
17
تاثیر رویکردهای بین المللی توسعه پایدار و محیط زیست بر برنامههای توسعه ایران
رمضان
اسمعیل اسدی
مهناز
گودرزی
توسعه در هر کشوری زمانی تحقق مییابد که برنامهریزان، برنامهای قوی و متناسب با شرایط و موقعیت محیطی تدوین نمایند. کشورهای توسعه یافته معتقدند مسئولیت اصلی تحقق حق بر توسعه بر عهده دولت بوده و مسئولیتی ملی است. از این رو، هدف پژوهش حاضر بررسی جایگاه چالشهای محیطزیست در برنامههای پنج ساله توسعه جمهوری اسلامی ایران (1400- 1368) است. بنابراین، تلاش این پژوهش برای پاسخ به این سؤال است که چالشهای محیطزیست در برنامههای پنج ساله توسعه جمهوری اسلامی ایران (1400- 1368) دارای چه جایگاهی بوده و در این برنامهها چگونه به موضوع حفاظت از محیطزیست پرداخته شده است؟ در پژوهش حاضر، از روشهای «توصیفی– تحلیلی» استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که افزایش استراتژیها و راهبردهای حفاظت از محیطزیست طی برنامههای پنج ساله توسعه کشور در سالهای 1400- 1368 از مهمترین تحولات در رویکرد برنامههای توسعه پنج ساله به چالشهای محیطزیستی محسوب میشود.
توسعه
برنامه توسعه
برنامه پنج ساله توسعه ج. ا. ایران
محیطزیست
2018
08
23
237
248
https://www.iraneiap.ir/article_79319_69584184c0856aae3692998aa0f81773.pdf
پژوهش های محیط زیست
EIAP
2008-9597
2008-9597
1397
9
17
تحلیل توسعهیافتگی شهرستانهای استان یزد از دیدگاه بیابانزدایی با کاربرد مدل تاپسیس
محمد حسن
صادقی روش
حسن
خسروی
بیابانزایی معضلی جهانی بوده و بیشتر کشورهای خشک و نیمهخشک جهان از جمله ایران با این پدیده مواجه هستند. بیابانزایی محدودیتهای بسیاری از لحاظ کشاورزی، تأمین مواد غذایی، پرورش دام، توسعه صنعت و ارایه هزینههای خدماتی ایجاد مینماید. این پدیده فرایندی است که به تدریج توسعه و تشدید یافته و هزینههای اصلاح آن به شکل تصاعدی افزایش مییابد. بنابراین، توسعه همه جانبه و متعادل فعالیتهای بیابانزدایی بین مناطق مختلف از ضروریتهای امر و شرط لازم دستیابی به موفقیت در کنترل و کاهش آثار این پدیده است. از اینرو شناخت و تجزیه و تحلیل وضع موجود نواحی مختلف از دیدگاه بیابانزدایی نخستین گام در فرایند توسعه پایدار منطقهای و مبنای سیاستهای بودجهبندی، نیروی انسانی و غیره را تشکیل میدهد. از طرفی ضعف روشهای اندازهگیری سنتی عملکرد، نیاز به ارایه روشهای نوین و کمی را ایجاب میکند. در این پژوهش به منظور تحلیل توسعه یافتگی مناطق از دیدگاه بیابانزدایی در ابتدا با استفاده از روش آنتروپی شانون اوزان شاخصها برآورد و سپس با کاربرد مدل تاپسیس اقدام به تعیین میزان توسعه یافتگی واحدها شد. نتایج حاصله نشان داد که شهرستانهای اردکان و بافق به ترتیب با نزدیکی نسبی 5250/0 و 5124/0 از راهحل ایدهآل بیابانزدایی از نظر مجموع شاخصها در وضعیت بسیار توسعه یافته و شهرستانهای یزد، تفت و مهریز مشترکاً با نزدیکی نسبی صفر از راهحل ایدهآل در وضعیت بسیار محروم میباشند. در نهایت پیشنهاد شد که در فرایند بودجهبندی و برنامهریزی توسعه آتی شهرستانها از لحاظ بیابانزدایی، نتایج و رتبهبندی به دست آمده مورد توجه قرار گیرد.
بیابانزدایی
روشهای تصمیمگیری چند معیاره
مدل آنتروپی شانون
مدل تاپسیس
مقایسه زوجی
2018
08
23
249
262
https://www.iraneiap.ir/article_79322_e02a88949168d9dddaafcd0b84316f37.pdf
پژوهش های محیط زیست
EIAP
2008-9597
2008-9597
1397
9
17
بررسی عوامل تبیین کننده رفتار محیط زیستی هنرجویان کشاورزی استان زنجان
زهرا
هوشمندان مقدم فرد
علی
شمس
اسماعیل
اخبار
تغییر رفتار انسانها و حمایت و حفاظت آنها از محیطزیست یکی از راههای جلوگیری از خسارت بیشتر به محیطزیست است. رفتارهای محیطزیستی نیز خود تحت تاثیر عوامل متعددی بوده که تحقیق توصیفی همبستگی حاضر با هدف بررسی عوامل تبیینکننده رفتار محیطزیستی هنرجویان کشاورزی صورت گرفت. ابزار تحقیق مشتمل بر پرسشنامهای 4 بخشی بود که روایی آن با نظرسنجی از متخصصان تایید و با انجام بررسی مقدماتی با 30 هنرجو و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ بالاتر از 8/0 برای بخشهای مختلف حاصل شد. جامعه آماری تحقیق را همه هنرجویان هنرستانهای کشاورزی استان زنجان در سال 1394 تشکیل میدادند (187 نفر) که بر مبنای جدول نمونهگیری کرجسی و مورگان و با استفاده از روش نمونهگیری طبقهای تصادفی متناسب، 135 نفر گزینش و بررسی شدند. تحلیل دادهها با استفاده از آمارهای توصیفی و استنباطی بهوسیله نرمافزار SPSS20 صورت گرفت. نتایج نشان داد که سطح رفتار حمایتی بیشتر هنرجویان (8/54 درصد) در خصوص حفاظت از محیطزیست در سطح متوسط است. نتایج همبستگی نشان داد که رفتار حمایت از محیطزیست هنرجویان با دانش و نگرش محیطزیستی، سطح تحصیلات پدر، معدل، مطالعه کتاب و مجله درباره محیطزیست ارتباط مثبت و معنیداری دارد. نتایج تحلیل رگرسیونی نیز نشان داد که دو متغیر نگرش و دانش محیطزیستی هنرجویان در مجموع 2/54 درصد از واریانس رفتار هنرجویان را تبیین میکنند.
رفتار محیطزیستی
دانش
نگرش
هنرجویان هنرستان کشاورزی
استان زنجان
2018
08
23
263
273
https://www.iraneiap.ir/article_79323_2e218addbc76b07b65b99c0c14ca636f.pdf