2024-03-29T18:57:01Z
https://www.iraneiap.ir/?_action=export&rf=summon&issue=2169
پژوهش های محیط زیست
EIAP
2008-9597
2008-9597
1391
3
5
بررسی قابلیت گیاهان سورگوم و جو جهت کاهش هیدروکربنهای نفتی خاک آلوده
ترکیبات نفتی یکی از آلودگیهای متداول خاک در اطراف پالایشگاههای نفت میباشد. گیاهپالایی روشی موثر و مقرون بهصرفه جهت پالایش خاکهای آلوده نسبت به سایر روشهای فیزیکی- شیمیایی است. در این مطالعه گیاهپالایی خاک آلوده به نفت با استفاده از گیاهان سورگوم و جو در گلخانه بررسی شد. پس از گذشت 94 روز از کاشت گیاهان مورد مطالعه وزن خشک ریشه و اندام هوایی، تعداد باکتریهای کل و نفتخوار، تنفس میکربی، غلظت باقیمانده کل هیدروکربنهای نفتی و درصد حذف آن تعیین گردید. هیدروکربنهای نفتی خاک باعث کاهش معنیدار(05/0p<) حدود 50 درصد در وزن ماده خشک اندام هوایی گیاهان مورد مطالعه شدند. تفاوت معنیداری بین تعداد باکتریهای کل و نفتخوار در خاک کشت شده با خاک بدون گیاه وجود داشت. میزان تنفس میکربی در ریزوسفر سورگوم در خاک آلوده بیشتر از ریزوسفر جو بود ولی در خاک شاهد تفاوتی در میزان تنفس میکربی در ریزوسفر دو گیاه مورد مطالعه دیده نشد. میزان کاهش غلظت کل هیدروکربنهای نفتی در خاک آلوده کشت شده با سورگوم و جو حدود 64-52 درصد تعیین شد که نسبت به خاک آلوده بدون گیاه 30 درصد بیشتر بود بنابراین سورگوم و جو جهت کاهش هیدروکربنهای نفتی خاکهای آلوده مورد مطالعه، کارایی بالایی دارند.
گیاهپالایی
هیدروکربنهای نفتی
پالایش
سورگوم
جو
2011
01
01
1
15
https://www.iraneiap.ir/article_12753_9f9fb1f72bb8892c4af4529fb06c43a7.pdf
پژوهش های محیط زیست
EIAP
2008-9597
2008-9597
1391
3
5
ارزش گذاری محیط زیستی پارک ملی دریاچه ارومیه به روش تابع تولید و هزینه خانوار
علی
باقرزاده٭
با توجه به اهمیت منابع محیطی در حفظ اکوسیستمهای طبیعی و بقای بشر، در شرایط کنونی جهان حفظ این منابع و جلوگیری از تخریب آنها ضروری است. از آنجا که پارک ملی دریاچه ارومیه واقع در استان آذربایجان غربی زیستگاه گونههای نادر گیاهی و جانوری است و با عنایت به اینکه هر ساله مسافران و گردشگران داخلی و خارجی فراوانی از این پارک ملی بازدید میکنند، بنابراین هدف از این تحقیق استخراج تابع تقاضای تفرج در پارک ملی دریاچه ارومیه و شناسایی عوامل اقتصادی و اجتماعی مؤثر بر ساختار تابع تقاضاست. برای این منظور از الگوی هزینه مسافرت در چارچوب تابع تولید و هزینه خانوار استفاده شد. حجم نمونه بهینه در این تحلیل با روش انتخاب تصادفی 75 مسافر بوده و اطلاعات آن متعلق به تابستان 1389 است. نتایج مطالعه نشان داد که تابع تقاضای تفرج دارای رابطه مثبت با درآمد مسافران،کیفیت محیطزیستی پارک ملی و سطح تحصیلات افراد بازدیدکننده و نیز رابطه منفی با قیمت سایهای تفرج است که مطابق با انتظارات نظری است. مقدار قیمت سایهای تفرج نیز برای هر دقیقه مسافرت در پارک 653 ریال محاسبه شد. بر این اساس کل ارزش محیطزیستی پارک در حدود 275 میلیون تومان برآورد شد. با توجه به نتایج تجربی مقاله توصیه میشود که کیفیت پارک ملی دریاچه بهعنوان عامل کلیدی مؤثر در تقاضای تفرج توسط دولت بهبود یابد. سرانجام اینکه از سیاست مناسب قیمتگذاری برای پارک بهرهگیری شود.
تابع تولید و هزینه خانوار
تابع تقاضای تفرج
مدل اقتصادسنجی
پارک ملی دریاچه ارومیه
میزان تحصیلات
2011
01
01
3
12
https://www.iraneiap.ir/article_13029_1721e2b5338305bcbea4645373fee6d7.pdf
پژوهش های محیط زیست
EIAP
2008-9597
2008-9597
1391
3
5
تحلیل شاخصهای فیزیکی- شیمیایی و کیفیت آب آبیاری و شرب منابع آب زیرزمینی استان خراسان جنوبی
قاسم
رجایی٭
فاطمه
حاجیزاده
عبدالرسول
سلمان ماهینی
علیرضا
پورخباز
آبهای زیرزمینی از مهمترین منابع آب شرب شهرها، روستاها و فعالیتهای کشاورزی و صنعتی محسوب میشوند. آب تهیه شده از این منابع باید از نظر بهداشتی کاملاً خالص و مواد محلول و عناصر آن کم باشند. هدف از این مطالعه، بررسی شاخصهای فیزیکی-شیمیایی و تناسب کیفیت آب برای آبیاری و شرب بوده است و برای آن از 46 حلقه چاه عمیق پوشش دهنده کل استان خراسان جنوبی در دو زمان (بهار و پاییز 1389) نمونهبرداری صورت گرفت. نتایج نشان داد که میزان بعضی از مشخصهها اختلاف معنیداری با مقادیر استاندارد ملی و جهانی دارد. بر اساس نمودار پایپر، تیپ غالب آب در منطقه Na-SO4، NaCl، Na-HCO3 و Mg-HCO3 برآورد شد. نمودار گیبز نشان داد که آبهای زیرزمینی منطقه در محدوده اثر متقابل آب و سنگ قرار دارند. همچنین، نتایج حاصل از تحلیل عاملی نشان داد که بیشترین تأثیر مشخصهها بر کیفیت آب منطقه در فصل پاییز ناشی از مشخصههای TDS، EC، Cl، SO4، Na و F و در فصل بهار ناشی از TDS، EC، Cl، SO4،Na است. براساس طبقهبندی آب برای کشاورزی (نسبت ویلکوکس، EC، Na%، S.A.R، Mg) مشخص شد که کیفیت آب بعضی از چاهها برای آبیاری مناسب نیست. همچنین، بر اساس طبقهبندی کل جامدات محلول و سختی، کیفیت آب منطقه برای نوشیدن نیز در وضعیت خوب تا نامناسب قرار دارد.
کیفیت فیزیکی-شیمیایی
آب زیرزمینی
خراسانجنوبی
آلودگی
2011
01
01
13
24
https://www.iraneiap.ir/article_13030_bde6bea9e9ca7804ffb55efc55f17c88.pdf
پژوهش های محیط زیست
EIAP
2008-9597
2008-9597
1391
3
5
مدیریت بهتر بر محیطزیست حوضه بختگان با شناسایی عوامل مؤثر بر خشکسالی هیدرولوژیکی
زهره
صافی٭
افزون بر کم آبی که از مشکلات همیشگی 36 کشور جهان با جمعیتی بالغ بر 230 میلیون نفر بهشمار میآید، خشکسالی نیز از جمله پدیدههایی است که هر چند سال یکبار به وقوع میپیوندد. این پدیده دارای آثار و پیامدهای متعدد و ناگواری است ، که از جمله مهمترین آنها آثار محیطزیستی بهشمار میآید، بدین معنی که با وقوع خشکسالی در یک منطقه، همه اکوسیستم اعم از طبیعی، یا انسانی در معرض تخریب و آلودگی قرار میگیرند. با توجه به موقعیت ایران که در کمربند خشک جهان قرار دارد، شناسایی این پدیده و عوامل تشدیدکننده آن میتواند ما را در کنترل و در نتیجه حفظ محیطزیست یاری کند. در تحقیق حاضر تجزیهوتحلیل منطقهای شدت خشکسالی هیدرولوژیکی در حوضه آبریز دریاچه بختگان واقع در استان فارس در 20 ایستگاه مورد بررسی قرار گرفت. برای برآورد شدت خشکسالی هیدرولوژیکی، از نظریه ران استفاده شد و با استفاده از 14 متغیر حاصل از ویژگیهای فیزیوگرافی، تجزیه و تحلیل عاملی صورت گرفت. نتایج تحلیل عاملی نشان داد که 4 عامل مساحت، ارتفاع متوسط، ضریب فشردگی و نسبت طول به عرض، عوامل مؤثر در خشکسالی هیدرولوژیکی هستند که این 4 عامل، 82/89 درصد از تغییرات خشکسالی هیدرولوژیکی را توضیح میدهند.
محیطزیست
خشکسالی هیدرولوژیکی
نظریه ران
تجزیه و تحلیل عاملی
حوضه آبریز دریاچه بختگان
فارس
2011
01
01
25
34
https://www.iraneiap.ir/article_13031_f115acde3029d817f708ec073eb66d2b.pdf
پژوهش های محیط زیست
EIAP
2008-9597
2008-9597
1391
3
5
مدلسازی رضامندی زیستگاه برای دارکوب سیاه و دارکوب خالدار بزرگ با استفاده از رگرسیون منطقی
سرور
کریمی٭
حسین
وارسته مرادی
حمیدرضا
رضایی
مجتبی
قدیمی
حفظ تنوعزیستی یکی از اهداف اصلی حفاظت از حیاتوحش است. امروزه از دست رفتن زیستگاه یکی از بزرگترین تهدیدها برای تنوعزیستی سراسر جهان شناخته شده است. در این مطالعه، رضامندی زیستگاه دارکوب سیاه و دارکوب خالدار بزرگ در جنگل شست کلاته بررسی شد. متغیرهای محیطزیستی شامل تیپ پوشش جنگلی، عوامل توپوگرافی و ویژگیهای ساختار پوشش گیاهی به همراه دادههای حضور و عدمحضور دو گونه دارکوب در هر یک از ۱۰5 پلات نمونهبرداری به شعاع ۲۵ متر ثبت شد. نتایج حاصل از تحلیل آماری بر اساس رگرسیون منطقی دوگانی نشان داد که شاخصهای محدودکننده حضور دارکوب سیاه بیشتر از دارکوب خالدار بزرگ است. این نتایج مشخص کرد که دارکوب خالدار بزرگ توانایی بیشتری برای سازگاری استفاده منبع برای انتخاب زیستگاه در مقیاس محلی دارد. در مقابل، دارکوب سیاه میتواند گونه تخصصگرای زیستگاهی در نظر گرفته شود. مقایسه ویژگیهای زیستگاهی بین دو گونه دارکوب، ارجحیت قوی را برای درختان مرده، مخصوصاً خشکهدارها (با ضریب 589/0 برای دارکوب سیاه و 458/0 برای دارکوب خالدار بزرگ) نشان داد. بنابراین، در سیاستهای آتی حفاظت و مدیریت جنگل، حفاظت از درختان مرده و در حال تجزیه باید به حساب آورده شود. به این طریق دیگر گونههای دارکوب و همینطور جامعه آشیانکنندههای دومین سود خواهند برد.
دارکوب سیاه
دارکوب خالدار بزرگ
مدلسازی رضامندی زیستگاه
2011
01
01
47
56
https://www.iraneiap.ir/article_13032_ca0a430eeb11de90b71a5a4e152af338.pdf
پژوهش های محیط زیست
EIAP
2008-9597
2008-9597
1391
3
5
استفاده از روش مدلسازی بیزین در مدیریت و حفاظت حیات وحش (مطالعه موردی ارزیابی رضامندی زیستگاه گوزن زرد ایرانی)
فروغ
گودرزی٭
حسین
بشری
محمودرضا
همامی
مدلهای زیستگاه فقط بخشی از تنوعزیستی را مورد توجه قرار میدهند، اما بهخوبی میتوانند در مدیریت یک یا چند گونه مورد استفاده قرار گیرند. این مدلها به عنوان ابزار پشتیبان تصمیمگیری در پیشبینی تغییرات متغیرهای زیستگاهی و تأثیر آن بر رضامندی زیستگاه گونهها سودمند هستند. گوزن زرد ایرانی از جمله گونههایی است که با وجود اهمیت جهانی، اولویتهای زیستگاهی ناشناختهای دارد که هنوز در طرحهای آزمایشی مورد بررسی قرار نگرفته است و فقط تجربیات و دانش متخصصان، مبنای تصمیمگیریها قرار میگیرد. در این مطالعه نشان داده شده است که چگونه میتوان با استفاده از مدلسازی بیزین اطلاعات علمی موجود در منابع با قالبهای مختلف و دانش کیفی متخصصان را بهعنوان منبع با ارزش اطلاعاتی با یکدیگر تلفیق و به شکل ابزار مدیریتی استفاده کرد. همواره این نوع دادهها با میزانی از عدم اطمینان همراه است، اما مدلسازی بیزین این عدم اطمینان را تعدیل کرده و نتایج قابل قبولی ارائه میدهد که میتواند مبنای تصمیمگیریها قرار گیرد. در این مطالعه، با استفاده از منابع موجود و آرای کارشناسان صاحب نظر، عوامل کلیدی مؤثر بر رضامندی زیستگاه گوزن زرد ایرانی شناسایی و به صورت نمودار علّت و معلولی در چارچوب مدل باور بیزین قرار گرفتند. چگونگی روابط این متغیرهای مؤثر بر رضامندی زیستگاه با احتمالاتی که از متخصصان اخذ شد در مدل تعریف و سپس پاسخ خروجی مدل (رضامندی زیستگاه) به تغییر هر یک از متغیرهای ورودی بررسی شد. با انجام تحلیل سناریو و حساسیت سنجی، مدل بهدست آمده اعتبارسنجی شد. این مدل علاوه بر اینکه درصد اطمینان از پیشبینی رفتار سیستم را ارائه میکند، میتواند همگام با افزایش اطلاعات در خصوص اولویتهای زیستگاهی گوزن زرد ایرانی، بههنگام شده و صحّت آن افزایش یابد.
شبکههای باور بیزین
مدلسازی
رضامندی زیستگاه
گوزن زرد ایرانی
Netica
2011
01
01
57
66
https://www.iraneiap.ir/article_13033_919479c05f49e66cd68db3ace2bcc9e7.pdf
پژوهش های محیط زیست
EIAP
2008-9597
2008-9597
1391
3
5
آثار آزادسازی تجاری بر محیطزیست در ایران (مورد مطالعه: انتشار گاز دیاکسیدکربن و تخریب جنگلها)
شیما
مدنی٭
آزادسازی تجاری با توجه به آثاری که بر تولید دارد، کیفیت محیطزیست را تحت تأثیر قرار میدهد. از سویی دیگر، بهدنبال آزادسازی تجاری، جابهجایی سرمایه در سطح بینالمللی تشدید میشود و بر اساس فرضیة پناهگاه آلایندگی، انتقال صنایع آلاینده ازکشورهایی با سیاستهای محیطزیستی شدید بهسمت کشورهایی با سیاستهای محیطزیستی ملایم، افزایش مییابد. با گسترش بازارهای بینالمللی و استفاده از ابزار آزادسازی برای افزایش هرچه بیشتر حجم تجارت بین کشورها برای دستیابی به توسعه، تخریب محیطزیست و افزایش آلودگی از مهمترین نگرانیدولتها بخصوص در کشورهای درحال توسعه شده است. بدین منظور، این مقاله تلاش دارد تا آثار آزادسازی تجاری را بر تخریب محیطزیست (جنگلزدایی) وانتشار آلودگی (گاز دیاکسید کربن) بررسی کند. رویکرد موردنظر در این مقاله بررسی تأثیرات باز بودن تجارت از طریق سه اثر مقیاس، ترکیب و تکنیک بر محیطزیست است. نتایج نشانمیدهد که شدت تجارت، تولید ناخالص داخلی در هر کیلومتر مربع و تولید ناخالص ملی بهعنوان شاخصهای سه اثر تکنیک، مقیاس و ترکیب از آزادسازی تجاری آثار متفاوتی بر آلودگی و تخریب محیطزیست دارند. ولی برایند این آثار مبین این است که در ایران آزادسازی تجاری نمیتواند عامل توضیحدهندهای برای آلودگی ناشی از گازهای گلخانهای و تخریب محیطزیست باشد.
آزادسازی تجاری
تخریب جنگلها
انتشار گاز دیاکسید کربن
اثر مقیاس
اثر ترکیب
اثر تکنیک
ایران
2011
01
01
67
76
پژوهش های محیط زیست
EIAP
2008-9597
2008-9597
1391
3
5
بهرهمندی از مدل تصمیمگیری چندمعیاره TOPSIS در ارزیابی پیامدهای محیطزیستی پالایشگاههای نفت (مطالعه موردی: پالایشگاه نفت فوق سنگین خوزستان)
رقیه
مکوندی٭
بیژن
مقصودلو کمالی
ایرج
محمدفام
یکی از شاخصهای مهم اجرایی در کشورهای توسعهیافته و در حال توسعه در خصوص مدیریت محیطزیستی استفاده از روش ارزیابی پیامدهای محیطزیستی (EIA) بهعنوان ابزار مهم مدیریتی در مطالعات محیطزیستی و کاهش آثار پروژههای صنعتی و رعایت اهداف توسعه پایدار است. در همین راستا پالایشگاه نفت فوق سنگین خوزستان در 7 کیلومتری شمال شهر آبادان در استان خوزستان به عنوان مطالعه موردی انتخاب شد. در این پژوهش، در ارزیابی پیامدهای محیطزیستی از روش دلفی و مدل TOPSIS از مدلهای تصمیمگیری چندمعیاره استفاده شد. مزیتTOPSIS در ارزیابی آثار محیطزیستی، رتبهبندی آثار مثبت و منفی با استفاده از معیارهای متفاوت است. روش مناسب ارزیابی باید دارای معیارها و دستورالعملهایی برای تعیین و درجهبندی شدت، دامنه و ... باشد. با استفاده از این روش در ارزیابی آثار محیطزیستی میتوان گزینه (اثرات حاصل طرحی خاص) را براساس بینهایت شاخص رتبهبندی کرد. دقت بالا و توانایی استفاده از نرمافزارهای صفحهگسترده از دیگر مزایای این روش هستند. تحقیق حاضر گامی بهمنظور معرفی روشهای جدید ارزیابی آثار محیطزیستی و امکان کاربرد آن در فرایند EIA در ایران است.
ارزیابی پیامدهای محیطزیستی
پالایشگاه نفت
تصمیمگیری چندمعیاره
TOPSIS
2011
01
01
77
86
https://www.iraneiap.ir/article_13035_09957110a760ec0ea1eccf3eb121d90d.pdf