انجمن ارزیابی محیط زیست ایرانپژوهش های محیط زیست2008-959781520170823Editor in chief noteسخن سردبیر4481196FAعبدالرسول سلمان ماهینیدانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگانJournal Article20180102به نقل از ویکی پدیا، لطفعلی رحیماوغلو عسکرزاده در ۱۵ بهمن ۱۲۹۹، برابر با ۴ فوریه ۱۹۲۱ در باکو به دنیا آمد. پدرش رحیمعلی عسکرزاده روزنامهنگار و بازرگان، از اهالی اردبیل و خبرنگار روزنامه «ایران» و مادرش «فانیا کوریمان» پزشک کودکان روس بود. لطفی تحصیلات دبستان خود را در همین شهر و به زبان روسی آغاز کرد. در زمانی که ده ساله بود، پدر و مادر لطفی، در پی قحطی و نایابی ناشی از سیاستهای تعاونیسازی دوران ژوزف استالین، باکو را ترک و به ایران و شهر تهران مهاجرت کردند.<br /> وی در تهران در مدرسه مبلغان آمریکایی شروع به تحصیل کرد و زبان انگلیسی و زبان فارسی آموخت و سپس در دبیرستان البرز و در دانشکده فنی دانشگاه تهران ادامه تحصیل داد. لطفی زاده در امتحانات ورودی دانشگاه تهران مقام دوم را کسب کرد. در سال ۱۹۴۲ رشته مهندسی برق را در این دانشگاه با موفقیت به پایان رساند و در دوران جنگ جهانی دوم و اشغال ایران توسط متفقین به ایالات متحده مهاجرت کرد. در مؤسسه فناوری ماساچوست ادامه تحصیل داد و در سال ۱۹۴۶ درجه کارشناسی ارشد خود در مهندسی برق را دریافت نمود. بهدلیل زندگی والدینش در نیویورک، از دانشگاه کلمبیا تقاضای پذیرش کرد و در مقطع دکترا با یک منصب تدریس پذیرفته شد. در سال ۱۹۴۹ فارغالتحصیل و سال بعد استادیار همان دانشگاه شد. پس از ده سال تدریس در دانشگاه کلمبیا، در سال ۱۹۵۷ به درجه استاد تمامی ارتقا یافت. او از سال ۱۹۵۹ تا پایان عمر در دانشگاه کالیفرنیا، برکلی تدریس میکرد. از سال ۱۹۶۳، ابتدا در رشته الکتروتکنیک و پس از آن در رشته علوم رایانه درجه استادی گرفت. لطفی زاده پس از بازنشستگی در سال ۱۹۹۱ مقیم سان فرانسیسکو شد.<br /> او بیش از همه به خاطر طرح کردن ریاضیات فازی مشتمل بر مفاهیم مرتبط فازی همچون مجموعههای فازی، منطق فازی، الگوریتمهای فازی، کنترل فازی و احتمالات فازی شناخته شدهاست. گفته میشود نوآوریهای پروفسور لطفی زاده، امکانپذیری یک پارادایم تازه در هوش مصنوعی را تبیین، و رئوس کلی آن را ترسیم کرده است.<br /> یک جستجوی ساده در سایت Sciencedirect با کلید واژه Fuzzy برای چکیده، عنوان و کلیدواژهها از سال 2008 تا کنون 40388 نتیجه را به دست میدهد که نشان از کاربرد وسیع این مفهوم و منطق فازی در رشتههای گوناگون دارد. جستجوی دیگری در سایت Magiran برای مقالات فارسی با کلیدواژه فازی حدود 500 مقاله را نشان میدهد که در آنها از این واژه نام برده شده یا استفاده شده است. روشن است که دامنه استفاده از این مفهوم بسیار گسترده است و تقریبا حوزه ای از دانش نیست که از آن بی بهره باشد. به هر حال، در ایران و در رشته محیطزیست و منابعطبیعی نیز در سالهای اخیر تمایل زیادی به استفاده از این مفهوم پیدا شده است که در صورتی که با درک قابل قبول از مزایا و محدودیتهای این روش همراه باشد، بسیار مبارک خواهد بود. البته به نظر میرسد در برخی از مقالات نویسندگان تنها به ظاهر این مفهوم توجه نموده و به میزان کافی در مبانی آن غور ننمودهاند که یادآور شتاب زدگی و هیجان ناشی از استفاده از مفاهیم جدید در پژوهشهاست. هم از این روست که در سخن سردبیر این شماره، بر آن شدم حداقل اطلاعاتی از سایت های موجود در خصوص پدیدآورنده این مفهوم برای خوانندگان فراهم آورم، به خصوص که این دانشمند که خود را آذری، ایرانی، روس و آمریکایی میدانست در 16 شهریور همین سال در برکلی آمریکا در گذشت و پیکرش در باکو با حضور رییسجمهور آذربایجان دفن شد. روشن است که میراث علمی این دانشمند بزرگ همچنان مورد استفاده دانشمندان و دانش پژوهان خواهد بود و در این خصوص، پیشنهاد میشود پژوهشگران محیطزیستی ما بیش از پیش به مفاهیم و مبانی نظریه این دانشمند بپردازند و کاربردهای مناسب آن را از استفادههای ناسره بازشناسند.<br /> به نقل از ویکی پدیا، لطفعلی رحیماوغلو عسکرزاده در ۱۵ بهمن ۱۲۹۹، برابر با ۴ فوریه ۱۹۲۱ در باکو به دنیا آمد. پدرش رحیمعلی عسکرزاده روزنامهنگار و بازرگان، از اهالی اردبیل و خبرنگار روزنامه «ایران» و مادرش «فانیا کوریمان» پزشک کودکان روس بود. لطفی تحصیلات دبستان خود را در همین شهر و به زبان روسی آغاز کرد. در زمانی که ده ساله بود، پدر و مادر لطفی، در پی قحطی و نایابی ناشی از سیاستهای تعاونیسازی دوران ژوزف استالین، باکو را ترک و به ایران و شهر تهران مهاجرت کردند.<br /> وی در تهران در مدرسه مبلغان آمریکایی شروع به تحصیل کرد و زبان انگلیسی و زبان فارسی آموخت و سپس در دبیرستان البرز و در دانشکده فنی دانشگاه تهران ادامه تحصیل داد. لطفی زاده در امتحانات ورودی دانشگاه تهران مقام دوم را کسب کرد. در سال ۱۹۴۲ رشته مهندسی برق را در این دانشگاه با موفقیت به پایان رساند و در دوران جنگ جهانی دوم و اشغال ایران توسط متفقین به ایالات متحده مهاجرت کرد. در مؤسسه فناوری ماساچوست ادامه تحصیل داد و در سال ۱۹۴۶ درجه کارشناسی ارشد خود در مهندسی برق را دریافت نمود. بهدلیل زندگی والدینش در نیویورک، از دانشگاه کلمبیا تقاضای پذیرش کرد و در مقطع دکترا با یک منصب تدریس پذیرفته شد. در سال ۱۹۴۹ فارغالتحصیل و سال بعد استادیار همان دانشگاه شد. پس از ده سال تدریس در دانشگاه کلمبیا، در سال ۱۹۵۷ به درجه استاد تمامی ارتقا یافت. او از سال ۱۹۵۹ تا پایان عمر در دانشگاه کالیفرنیا، برکلی تدریس میکرد. از سال ۱۹۶۳، ابتدا در رشته الکتروتکنیک و پس از آن در رشته علوم رایانه درجه استادی گرفت. لطفی زاده پس از بازنشستگی در سال ۱۹۹۱ مقیم سان فرانسیسکو شد.<br /> او بیش از همه به خاطر طرح کردن ریاضیات فازی مشتمل بر مفاهیم مرتبط فازی همچون مجموعههای فازی، منطق فازی، الگوریتمهای فازی، کنترل فازی و احتمالات فازی شناخته شدهاست. گفته میشود نوآوریهای پروفسور لطفی زاده، امکانپذیری یک پارادایم تازه در هوش مصنوعی را تبیین، و رئوس کلی آن را ترسیم کرده است.<br /> یک جستجوی ساده در سایت Sciencedirect با کلید واژه Fuzzy برای چکیده، عنوان و کلیدواژهها از سال 2008 تا کنون 40388 نتیجه را به دست میدهد که نشان از کاربرد وسیع این مفهوم و منطق فازی در رشتههای گوناگون دارد. جستجوی دیگری در سایت Magiran برای مقالات فارسی با کلیدواژه فازی حدود 500 مقاله را نشان میدهد که در آنها از این واژه نام برده شده یا استفاده شده است. روشن است که دامنه استفاده از این مفهوم بسیار گسترده است و تقریبا حوزه ای از دانش نیست که از آن بی بهره باشد. به هر حال، در ایران و در رشته محیطزیست و منابعطبیعی نیز در سالهای اخیر تمایل زیادی به استفاده از این مفهوم پیدا شده است که در صورتی که با درک قابل قبول از مزایا و محدودیتهای این روش همراه باشد، بسیار مبارک خواهد بود. البته به نظر میرسد در برخی از مقالات نویسندگان تنها به ظاهر این مفهوم توجه نموده و به میزان کافی در مبانی آن غور ننمودهاند که یادآور شتاب زدگی و هیجان ناشی از استفاده از مفاهیم جدید در پژوهشهاست. هم از این روست که در سخن سردبیر این شماره، بر آن شدم حداقل اطلاعاتی از سایت های موجود در خصوص پدیدآورنده این مفهوم برای خوانندگان فراهم آورم، به خصوص که این دانشمند که خود را آذری، ایرانی، روس و آمریکایی میدانست در 16 شهریور همین سال در برکلی آمریکا در گذشت و پیکرش در باکو با حضور رییسجمهور آذربایجان دفن شد. روشن است که میراث علمی این دانشمند بزرگ همچنان مورد استفاده دانشمندان و دانش پژوهان خواهد بود و در این خصوص، پیشنهاد میشود پژوهشگران محیطزیستی ما بیش از پیش به مفاهیم و مبانی نظریه این دانشمند بپردازند و کاربردهای مناسب آن را از استفادههای ناسره بازشناسند.<br /> <strong> </strong>انجمن ارزیابی محیط زیست ایرانپژوهش های محیط زیست2008-959781520170823A Review of the Environmental Applications of Clay Mineralsمروری بر کاربردهای کانی های رسی در محیط زیست51681191FAصغری یعقوبی رهنیدانشگاه ولایت ایرانشهرنوراله میرغفاریدانشگاه صنعتی اصفهانJournal Article20160822Clay minerals are one of the most abundant natural materials that have many industrial applications, while their environmental uses has recieved consideration in the past few decades. In this paper, the most important environmental applications of clay mineral such as landfill liner, adsorption of pollutants, reduction of the need to pesticides and fertilizers and so on have been reviewed. One of the most important characteristics of clay minerals regarding their environmental applications is their sorption capacity that increases through different types of surface modification methods such as acid treatment, alkali, surfactant and salt application that changes them into a cheap and effective adsorbent in water and wastewater treatment. Bentonite is the most-used clay mineral due to its special characteristics such as higher surface area and adsorption capacity compared to the sepiolite and kaolin. In Iran, bentonite is mostly used in drilling and foundry, and little attention has been paid to its environmental applications. Hence, we provide a review of the economic and environmental applications of this mineral.کانیهای رسی از فراوانترین مواد موجود در طبیعت هستند که کاربردهای صنعتی زیادی دارند و طی چند دهه اخیر به کاربردهای محیطزیستی آنها نیز توجه ویژهای شده است. در این مقاله مروری، مهمترین کاربردهای محیطزیستی کانیهای رسی از جمله کنترل محلهای دفن پسماند، جذب آلایندهها، کاهش مصرف آفتکشها و کودها و نظیر آن مورد بررسی قرار گرفته است. یکی از مهمترین ویژگیهای کانیهای رسی در رابطه با کاربردشان در محیطزیست، ظرفیت جذب آنهاست که با روشهای مختلف مثل تیمارهای اسیدی، بازی، سورفکتانت و نمکها افزایش مییابد و به عنوان جاذب ارزان و موثر در تصفیه آب و فاضلاب استفاده میشوند. پر کاربردترین کانیهای رسی در این رابطه، بنتونیت است که به دلیل ویژگیهای ویژه آن مثل سطح ویژه و ظرفیت جذب بالاتر نسبت به کائولین و سپیولیت، بیشتر مورد استفاده قرار گرفته است. در ایران مهمترین کاربرد بنتونیت در زمینه حفاری و ریختهگری است و توجه کمتری به کاربردهای محیطزیستی این ماده ارزشمند شده است. لذا، لازم است بنتونیت به عنوان یک ماده خام مهم از لحاظ اقتصادی و محیطزیستی مورد توجه قرار گیرد.انجمن ارزیابی محیط زیست ایرانپژوهش های محیط زیست2008-959781520170823Environmental Performance of Iran's Energy Sector (Study of Pollutant and Green House Gases Emissions During 2001 to 2013)عملکرد محیط زیستی بخش انرژی کشور (بررسی انتشار گازهای آلاینده و گلخانهای در طول سالهای 1392-1380)173081192FAمجتبی جوکاردانشگاه صنعتی اصفهانزهرا رضویدانشگاه صنعتی اصفهانJournal Article20160501Using the officially published energy balance sheets for the years 2001 to 2013 in Iran, we statistically analysed the energy supply and consumption status in the country and its relationship with pollutants and greenhouse gases emissions including NO<sub>x</sub>, SO<sub>2</sub>, CO, CO<sub>2</sub>, CH<sub>4</sub> and particulate matter (SPM). Our analysis suggested that on average total energy supply and its consumption grew annually by 5.97 and 5.75 percent, respectively. During this period, the emission of NO<sub>x</sub>, SO<sub>2</sub>, CO, SPM and CO<sub>2</sub> increased by 7.37, 2.87, 4.04, 3.95 and 7.26 percent, respectively. The results demonstrated that the highest energy consumption originated from the household, commercial, public, transportation, industry, power plants, agriculture and refinery sections, respectively. The transportation section had the largest share in emission of pollutant gases among the country's energy consuming sectors. Despite the highest level of energy consumption in the household (52.46%), and the commercial and public sectors, it has the lowest share of air pollution (20%). However, this sectro contributes significantly to carbon dioxide emission (30%). The growing rate of energy demand and consumption and consequently the increase in pollutants emission is an alarm to seriously and sustainably pursue energy management activities in various consumption sectors. Optimizing energy consumption can be achieved by planning and control measures especially in the use of clean energy, improving fuels and monitoring of energy consumption.در این مطالعه بر اساس ترازنامههای انرژی منتشر شده کشور طی سالهای 1380 تا1392، وضعیت عرضه و مصرف انرژی کشور و ارتباط آن با انتشار گازهای آلاینده و گلخانهای NO<sub>x</sub>، SO<sub>2</sub>،CO ، CO<sub>2</sub>، CH<sub>4</sub> و ذرات معلق (SPM) توسط تحلیلهای آماری بررسی شد. مقایسه وضعیت انرژی ایران بین سالهای مذکور نشان داد بهطور متوسط عرضه کل انرژی و مصرف آن به ترتیب با رشد سالیانه 97/5 و 75/5 درصد روبرو بوده است. در طی این سالها روند انتشار NO<sub>x</sub>،SO<sub>2</sub> ، CO، SPM و CO<sub>2</sub> نیز به ترتیب 37/7، 87/2، 04/4، 95/3 و 26/7 درصد افزایش یافته است. نتایج نشان داد که بیشترین مصرف انرژی به ترتیب مربوط به خانگی، تجاری و عمومی، حملونقل، صنعت، نیروگاه، کشاورزی و پالایشگاه است. بخش حملونقل دارای بیشترین سهم در انتشار انواع گازها در میان بخشهای مصرفکننده انرژی کشور است. همچنین، بخش خانگی، تجاری و عمومی علیرغم بالاترین میزان مصرف انرژی (46/52%) در بین منابع مصرفکننده دارای کمترین میزان آلودگی است (20%) ولی سهم قابلملاحظهای در انتشار دیاکسید کربن دارد (30%). سیر صعودی تقاضا و مصرف انرژی و بهتبع آن افزایش میزان انتشار آلایندهها زنگ هشداری برای پیگیریهای جدی و مستمر در زمینه مدیریت انرژی در بخشهای مختلف مصرفکننده است. با تدوین برنامهها و اقدامهای کنترلی بهخصوص در زمینه بهکارگیری انرژیهای پاک، اصلاح سوختهای مصرفی، نظارت و پایش مداوم بر میزان مصرف انرژی میتوان در راستای بهینهسازی مصرف انرژی قدم برداشت.انجمن ارزیابی محیط زیست ایرانپژوهش های محیط زیست2008-959781520170823Investigating the Concept of Strategic Environmental Assessment and its Implementation Methodsبررسی مفهوم ارزیابی راهبردی محیطزیست و روشهای اجرای آن314081193FAمهین پرکدانشگاه تهرانسمیرا نوازیدانشگاه تهراناسماعیل صالحیدانشگاه تهرانJournal Article20160519The strategic environmental assessment has been suggested and developed given the shortage of environmental impacts assessment in considering environmental policies at strategic levels, especially in the process of policy-making and planning. In fact, the strategic environmental assessment has attracted the attention of planners because it is missioned with introducing environmental considerations to the early stages of decision-making on policies, programs and projects. Also, the strategic environmental assessment, is one of the acceptable methods for achieving the goals of sustainable development in which environmental impacts of policies, programs and projects on the development are evaluated. Therefore, considering importance of the strategic environmental assessment, this paper which is based on library and documental research, tries to investigate the concept and application of strategic environmental assessment. The two methods of SWOT matrix and quantitative strategic planning matrix (QSPM), which are among the effective methods for implementing the strategic environmental assessment are also reviewed.با توجه به عدم توجه ارزیابی اثرات محیطزیست به سیاستهای محیطزیستی در سطوح استراتژیک و بهخصوص در فرایند سیاستگذاری و برنامهریزی، ارزیابی راهبردی محیطزیست برای رفع این کمبود مطرح و ارتقا داده شد. درواقع، ارزیابی راهبردی محیطزیست بهعنوان ابزاری برای وارد کردن ملاحظات محیطزیستی در مراحل اولیه تصمیمگیری در مورد اجرای سیاستها، برنامهها و طرحها، مورد توجه برنامهریزان قرار گرفته است. همچنین، ارزیابی راهبردی محیطزیست یکی از روشهای مقبول برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار است که در آن بهطور منظم و گسترده آثار محیطزیستی سیاستها، برنامهها و طرحهای مربوط به توسعه مورد ارزیابی قرار میگیرند. بنابراین، با توجه به اهمیت ارزیابی استراتژیک محیطزیست، این مقاله که با روش کتابخانهای و مطالعه اسنادی تهیه شده، به بررسی مفهوم و کاربردهای آن پرداخته و در نهایت دو روش ماتریس SWOT<sup>(1)</sup> و ماتریس برنامهریزی استراتژیک کمی (QSPM)<sup>(2)</sup>که از جمله روشهای مؤثر برای اجرای ارزیابی راهبردی محیطزیست هستند، بررسی شدهاند.انجمن ارزیابی محیط زیست ایرانپژوهش های محیط زیست2008-959781520170823Assessing Attention to Drought of Bakhtegan Lake & its Role in People’s Environmental Behavior & Individualism in Estahban Countyبررسی میزان توجه به خشکسالی دریاچه بختگان و نقش آن در رفتار محیط زیستی و میزان فردگرایی مردم شهرستان استهبان415081194FAمائده کیانیدانشگاه یزدمحسن سعیدی مدنیدانشگاه یزدمحمد رضا علمیدانشگاه یزدJournal Article20160831Environment and natural resources are the contexts that connect man and nature. That is why sociologists have paid special attention to these systems and review their interactions. Bakhtegan Lake is one of ecotourism destinations near Estahban city (the largest garden city of dry figs in the world) located in Fars Province and is the second largest saltwater lake in the country. Unfortunately, in recent years the lake has been affected by drought and human activities. The main objective of this research was to sociologically study the effects of the lake’s drought on the environmental behavior and individualism of people around it. The survey used field and descriptive method and the satistical sample included 390 individuals of the approximately 66172 people living in Estahban city and Khir shire. Sampling method was stepwise random cluster and data was analysed using SPSS software Ver. 22. The results suggest that significant relationship exists between attention to the drought and environmental behaviors of the people in the region. However, no significant relationship was found between the individualism and the attention to the drought.محیطزیست و منابعطبیعی بستر پیونددهنده انسان و طبیعت به شمار میآیند. به همین دلیل، جامعهشناسان توجه خاصی به این سیستمها دارند و روابط متقابل آنها را بررسی میکنند. دریاچه بختگان یکی از تفرجگاههای نزدیک شهرستان استهبان (بزرگترین باغشهر انجیر دیم جهان) در استان فارس و دومین دریاچه آب شور کشور است. متأسفانه در سالهای اخیر در اثر خشکسالی و فعالیتهای انسانی مشکلاتی برای این اکوسیستم به وجود آمده که بیتوجهی به آن ها، آثار غیرقابل جبرانی در پی خواهد داشت. هدف اصلی پژوهش حاضر این است که وضعیت و تأثیرات ناشی از فرسایش و خشکسالی دریاچه را بر روی رفتار محیطزیستی و فردگرایی انسانهای ساکن در اطراف آن با دیدگاهی جامعهشناسانه بررسی کند. تحقیق مورد نظر از نوع پیمایشی و توصیفی و از لحاظ هدف، کاربردی است. جامعه آماری شامل جمعیت شهرستان استهبان با 66172 نفر و نمونه آماری 390 نفر از مردم شهر استهبان و دهستان خیر میباشند. روش نمونهگیری؛ خوشهای چند مرحلهای است و تجزیه و تحلیل براساس نرمافزار SPSS22 انجام شده است. نتایج حاکی از این است که رابطه معناداری میان میزان توجه به خشکسالی و رفتار محیطزیستی مردم منطقه وجود دارد. اما میان فردگرایی و میزان توجه به خشکسالی رابطه معناداری به دست نیامد.انجمن ارزیابی محیط زیست ایرانپژوهش های محیط زیست2008-959781520170823A Framework for Planning Green Schools in Iranارائه چارچوبی برای برنامه ریزی مدارس سبز کشور516681195FAمحسن فرمهینی فراهانیدانشگاه شاهدعلی کشاورز زادهدانشگاه کردستانزهره نصیریدانشگاه شاهد تهرانJournal Article20160816Climate change is one of the biggest social and economic challenges of our era and our behavior will have a profound effect on it. One of the strategic measures in this regard is to promote people’s awareness level through education and establishment of green schools. The purpose of green schools is to rebuild the schools teaching methods by focusing on the environment, its sustainability and climate change. The present study aims to provide a model for green schools in Iran. In addition,the paper reviews findings of the most prestigious international institutions in this field, defines green school and its performance and then examins administrative procedures to receive green school certification. Also, by describing the limitations of green schools planning in the country, the paper offers strategies for increasing the effectiveness of these schools. The research method in terms of the aim, is fundamental, and in terms of data gathering, is descriptive.
تغییرات اقلیمی یکی از بزرگترین چالشهای اقتصادی و اجتماعی عصر حاضر است و شیوه رفتار ما، تاثیر ژرفی بر آن خواهد داشت. یکی از اقدامهای راهبردی در این رابطه، ارتقاء سطح آگاهی مردم از طریق آموزش و پرورش است. برای این کار، باید به بازسازی مجدد روش مدارس برای آموزش به کودکان درباره محیطزیست، پایداری آن و تغییرات آب و هوایی پرداخت. راهبرد اصلی برای این هدف، مدرسه سبز است و هدف آن، بازسازی مجدد برنامه مدارس از طریق آموزش به کودکان درباره محیطزیست، پایداری آن و تغییرات آب و هوایی است. پژوهش با هدف ارایه مدلی برای برنامهریزی مدارس سبز کشور، ضمن بررسی یافتههای معتبرترین نهادهای بینالمللی، ابتدا به تعریف مدرسه سبز و نحوه عملکرد آن می پردازد. سپس، ضمن بیان اقدامهای محیطزیستی که مدارس باید در نظر داشته باشند، به تشریح رویهها و مراحل برنامهریزی مدارس سبز پرداخته شده است. روش پژوهش حاضر از نظر هدف، بنیادی و از نظر شیوه گردآوری دادهها، توصیفیتحلیلی میباشد.