تحلیل خودکار توسعه‌‌یافتگی استان‌‌های ایران و روند آن با تهیه نرم‌افزار در محیط اکسل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه علوم کشاورزی و منابع‌‌ طبیعی گرگان، ایران

2 استاد گروه محیط‌‌زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع‌‌ طبیعی گرگان، ایران

10.22034/eiap.2022.158575

چکیده

در پژوهش حاضر برای انتخاب شاخص‌‌های توسعه‌‌یافتگی، روش دلفی در سه مرحله اجرا و در مرحله سوم با اجماع نظر متخصصین 43 شاخص توسعه‌‌یافتگی انتخاب و با روش تحلیل سلسله مراتبی وزن‌‌دهی شد. برای رتبه‌‌بندی توسعه‌‌یافتگی استان‌‌های ایران نرم‌‌افزاری در محیط اکسل برنامه‌‌نویسی شد که با روش تاپسیس استان‌‌ها را رتبه‌‌بندی می‌‌کند. برای رتبه‌‌بندی استان‌‌ها، می‌‌باید وزن و ایده‌‌آل شاخص‌‌ها و داده‌‌های هر یک از استان‌‌ها را در قسمت پایگاه ‌‌داده وارد و نرم‌‌افزار تمام مراحل تاپسیس را برای محاسبه فاصله از راه‌حل ایده‌‌آل مثبت و منفی، نزدیکی نسبی به راه‌‌حل ایده‌‌آل و درنهایت رتبه‌‌بندی استان‌‌ها را به‌صورت خودکار انجام می‌دهد و نمودار، جدول‌‌ و نقشه توسعه‌‌یافتگی استان‌‌ها را تهیه می‌کند. با ارتقای روش تاپسیس از حالت دستی به نرم‌‌افزاری، رتبه‌بندی در مدت‌زمان کمتر انجام و نمایش نتایج رتبه‌بندی توسط جدول‌‌ها، نمودارها و فرم گزارش‌‌دهی درک آن را برای برنامه‌‌ریزان تسهیل می‌نماید. از ویژگی‌‌های این برنامه کاربرپسند بودن، قابلیت تکرار بر اساس وزن‌های متفاوت، حجم بسیار ناچیز و امکان تعیین عوامل ارتقا‌‌دهنده و تقلیل‌‌دهنده توسعه‌‌یافتگی یک استان است. در این تحقیق بر اساس اطلاعات سالنامه آماری 1394 رتبه‌‌بندی توسعه‌‌یافتگی استان‌‌های کشور انجام شد که در اجرای اول و با وزن‌های به‌دست ‌آمده، استان‌‌های مرکزی، یزد و گیلان رتبه‌های اول تا سوم و استان‌های خراسان شمالی، قم و چهارمحال و بختیاری به ترتیب سه رتبه آخر را کسب کردند. قطعاً با تغییر وزن‌ها و تکرار فرایند می‌توان نوعی حساسیت‌سنجی را انجام و نشان داد کدام استان‌(ها) با هرگونه تغییری در وزن باز همچنان موقعیت نسبی خود را حفظ می‌کنند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Automatic Analysis of Development Status and Its Trends for Iran’s Provinces Using Excel

نویسندگان [English]

  • Yasin Hemmati 1
  • Abdolrassoul Salmanmahiny 2
1 M.Sc. Dept. of Environment - Gorgan Univ. of Agricultural Sciences & Natural Resources, Iran
2 Professor. Dept. of Environmental Sci.- Gorgan Univ. of Agricultural Sciences & Natural Resources, Iran
چکیده [English]

In this research, Delphi method was implemented in three stages to select 43 development indices based on the consensus of experts, and weighted by analytic hierarchy process method. In order to rank the development of Iran's Provinces, scripting in Excel was undertaken to implement the TOPSIS method. The software implements all the steps of the TOPSIS to calculate the distance from the positive and negative ideal solutions, the relative closeness to the ideal solution, and finally the automatic ranking of the Provinces and it provides diagrams, tables, and a map showing the development stage of the Provinces. By upgrading the TOPSIS method from manual mode to the automatic software-based in Excel, the ranking is done fast and the display of the results has been facilitated through tables, diagrams and report forms. The features of this program are its user-friendliness, repeatability using different weights, very small software size and possibility of determining the factors that may promote or demote a province. In this research, based on the statistical information of the year 2015, the ranking of development status of the provinces was carried out. In the first run and with the obtained weights, the provinces Markazi, Yazd and Guilan ranked first to third, and the provinces Northern Khorasan, Qom and Chaharmahal va Bakhtiari won the last three places. Certainly, by changing the weights and repeating the process, a sensitivity analysis can be made and it can be showed that which province(s) maintain their relative position with changes in the weights.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Development in Iran’s Provinces
  • TOPSIS
  • Automatic software
  • Excel
  • ranking
  • Delphi method

مراجع

Aziz, S. A.; Amin, R. M.; Yusof, S. A.; Haneef, M. A.; Mohamed, M. O. & Oziev, G. 2015. A critical analysis of development indices. Australian Journal of Sustainable Business and Society. 1(01): 37-53
Behzadian, M.; Otaghsara, S. K.; Yazdani, M. & Ignatius, J. 2012. A state-of the-art survey of TOPSIS applications. Expert Systems with Applications. 39(17): 13051-13069.
Booysen, F. 2002. An overview and evaluation of composite indices of development. Social indicators research. 59(2): 115-151.
Duffy, D. & Sophister, J. 2002. Underdevelopment and Less Developed Countries. Student Economic Reviw. 16: 253-263.
Fatehi, A. 2016. Applied Macro Programming with VBA in Excel. Bourse Publications. (In Persian)
García-Cascales, M. S. & Lamata, M. T. 2012. On rank reversal and TOPSIS method. Mathematical and Computer Modelling. 56(5-6): 123-132.
Ghaderi, M. R.; Taghvaei, M. & Shafaghi, S. 2017. An analysis of management of regional development in Iran. International Review (1-2): 36-44.
Goletsis, Y. & Chletsos, M. 2011. Measurement of development and regional disparities in Greek periphery: A multivariate approach. Socio-Economic Planning Sciences. 45(4): 174-183.
Habibi, A.; Sarafrazi, A. & Izadyar, S. 2014. Delphi technique theoretical framework in qualitative research. The International Journal of Engineering and Science. 3(4): 8-13.
Hsu, C.-C. & Sandford, B. A. 2007. The Delphi technique: making sense of consensus. Practical assessment. research & evaluation. 12(10): 1-8.
Hwang, C.-L. & Yoon, K. 1981. Multiple attribute decision making: methods and applications a state-of-the-art survey. Springer-Verlag Berlin Heidelberg.
Ishizaka, A. & Nemery, P. 2013. Multi-criteria decision analysis: methods and software. London: John Wiley & Sons.
Jadidi Miandashti, M. 2004. The Balansed Distribution of Fiscal Resourses Through Regional Development Ranking. Journal of Sustanable Growth and Development (The Economic Research). [online] 4(11-12): 107-132. Available: https://www.sid.ir/en/journal/ViewPaper.aspx?id=35517. (In Persian)
Kiong, L. V. 2010. Excel VBA Made Easy: A Concise Guide for Beginners. United States: CreateSpace Independent Publishing Platform.
Kuhnen, F. 1987. Causes of underdevelopment and concepts for development. The Journal of Institute of Development. 8: 11-25.
Linstone, H. A. & Turoff, M. 2011. Delphi: A brief look backward and forward. Technological Forecasting and Social Change. 78(9): 1712-1719.
Mannan Raeesi, M. & Raeesi, E. 2015. Essay in the Assessment of Regional Development in Shiraz. Research and Urban Planning. [online] 6(21): 121-138. Available: https://www.sid.ir/en/ journal/ ViewPaper. aspx?id=502622. (In Persian)
Moreira, S. B.; Simões, N. & Crespo, N. 2012. Composite indicators of development: the importance of dimensional weights. Economia Global e Gestão. 17(2): 79-95.
Musa, H. D.; Yacob, M. R.; Abdullah, A. M. & Ishak, M. Y. 2015. Delphi method of developing environmental well-being indicators for the evaluation of urban sustainability in Malaysia. Procedia Environmental Sciences. 30: 244-249.
Noorbakhsh, F. 2003. The Dynamics of Spatial Inequality and Polarisation in IranBusiness School-Economics. University of Glasgow.
Novkovska, B. 2017. Regional Development Disparities And Their Connection With Hidden Economy. UTMS Journal of Economics. 8(2): 151-158.
Okoli, C. & Pawlowski, S. D. 2004. The Delphi method as a research tool: an example, design considerations and applications. Information & Management. 42(1): 15-29.
Olson, D. L. 2004. Comparison of weights in TOPSIS models. Mathematical and Computer Modelling. 40 (7-8): 721-727.
Ponrahono, Z.; Bachok, S.; Osman, M. M.; Ibrahim, M.; Abdullah, M. F. & Abdullah, A. 2015. Assessing the urban and rural stage bus services disparities in Peninsula Malaysia. Planning Malaysia Journal. 13(5): 65-84
Saremi, H. & Toutzari, S. 2014. Assessment and Evaluation of Entitlement Levels of Urban Zones of Tehrtan Metropolition Using TOPSIS Technique. Hovuateshahr. [online] 8(18), pp.47-60. Available: https://www.sid.ir/en/journal/ViewPaper.aspx?id=428215. (In Persian)
Sen, A. 1988. The concept of development. Handbook of development economics. 1, 9-26pp.
United Nation Department of Economic Social Affairs . 2007. Indicators of Sustainable Development: Guidelines and Methodologies. 3 ed. United Nations Publications.
Walkenbach, J. 2015. Excel 2016 Bible. New York. United States: John Wiley & Sons Inc.
پژوهش های محیط زیست
دوره 13، شماره 25
مجله پژوهشی
شهریور 1401
صفحه 51-65

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار