%0 Journal Article %T برآورد پارامترهای کیفی رودخانه تجن مازندران با استفاده از مدل‌های ماشین‌های بردار پشتیبان و مدل برنامه‌ریزی بیان ژن %J پژوهش های محیط زیست %I انجمن ارزیابی محیط زیست ایران %Z 2008-9597 %A یوسفی, مهدی %A امامقلی زاده, صمد %A قربانی, هادی %A ونک, محبوب %D 2023 %\ 02/20/2023 %V 13 %N 26 %P 231-246 %! برآورد پارامترهای کیفی رودخانه تجن مازندران با استفاده از مدل‌های ماشین‌های بردار پشتیبان و مدل برنامه‌ریزی بیان ژن %K برنامه‌ریزی بیان ژن %K ماشین‌های بردار پشتیبان %K متغیر کیفی آب %K رودخانه تجن %K نسبت جذبی سدیم %K کل مواد محلول %R 10.22034/eiap.2023.169995 %X به دلیل اهمیت پیش‌بینی و پایش پارامترهای کیفی آب رودخانه‌ها، در پژوهش حاضر قابلیت دو مدل ماشین‌های بردار پشتیبان (SVM) و مدل برنامه‌ریزی بیان ژن (GEP) برای برآورد دو پارامتر کیفی آب یعنی TDS و SAR در رودخانه تجن مورد ارزیابی قرار گرفت. برای برآورد TDS و SAR از پارامترهای زودیافت یا به عبارت بهتر پارامترهایی که اندازه‌گیری آن‌ها آسان و کم هزینه بوده است به عنوان پارامترهای ورودی به مدل استفاده شد. این پارامترها شامل هدایت الکتریکی آب، اسیدیته، سدیم، کلسیم، پتاسیم، نسبت جذبی سدیم، منیزیم، کلر، سولفات، بیکربنات و دبی رودخانه بودند. جهت تعیین همبستگی بین متغیر‌های مستقل و وابسته از نرم‌افزار SPSS استفاده شد. بر اساس آنالیز داده‌ها با استفاده از روش گام به گام (step by step)، سناریوهای مختلفی از ترکیب داده‌های ورودی برای پیش‌بینی TDS وSAR در نظر گرفته شد. مقایسه نتایج به دست آمده نشان داد استفاده از سه متغیر EC SO4, و SAR در برآورد TDS در رودخانه تجن، دارای بالاترین ضریب همبستگی و کمترین میزان خطا بوده است. همچنین در برآورد پارامتر SAR استفاده از دو پارامتر Na و EC بهترین نتیجه را داده است. در مجموع نتایج به دست آمده نشان‌دهنده عملکرد بالای روش برنامه‌ریزی بیان ژن در مقایسه با مدل ماشین‌های بردار پشتیبان در برآورد پارامتر‌های کیفی رودخانه‌های تجن بوده است و بنابراین از مدل می‌توان جهت پیش‌بینی پارامترهای کیفی رودخانه‌ها مورد استفاده قرار داد. %U https://www.iraneiap.ir/article_169995_7fd46eefe725ded3d03ffc2a810bdef4.pdf