مدیریت راهبردی یوزپلنگ آسیایی در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری محیط زیست ،انجمن یوزپلنگ ایرانی

2 کارشناس محیط زیست، پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی

3 دانشیار، گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج

4 کارشناس بازنشسته سازمان حفاظت محیط زیست

چکیده

برنامهریزی و مدیریت راهبردی برای حفاظت از محیطزیست، امروزه یکی از رایجترین ابزار تصمیمگیری در بسیاری از مناطق دنیا بهشمار میرود که رویکردهای متعددی نیز در این زمینه توسعه یافته است. پژوهش حاضر، به ارزیابی راهبردی یک دهه تلاش مستمر برای حفاظت از نادرترین گونه جانوری ایران، با استفاده از مدل SWOT میپردازد که یکی از نخستین نمونههای مطالعاتی برای مدیریت حیاتوحش در ایران میباشد. هدف از این تحقیق، ارزیابی موقعیت تلاشهای صورت گرفته برای حفظ این گونه و زیستگاههایش در کشور و ارایه رهیافتهای مناسب جهت اتخاذ برای اولویتبندی فعالیتهای آتی است که براساس نظر 20 نفر از کارشناسان و مدیران دستاندرکار از سرتاسر حوزه انتشار این گونه درکشور تدوین شده است .پس از شناسایی و ارزشیابی عوامل درونی و بیرونی ،موقعیت راهبردی برنامه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی در ایران «تهاجمی» شناخته شد، بدین معنا که با بهره جستن از فرصتها، میتوان نقاط قوت را افزایش داد و روبه جلو حرکت نمود. در مرحله بعد ،5 راهبرد اصلی جهت دستیابی به چشم انداز تدوین شد که عبارت از 1. ارتقا و حفاظت از شبکه زیستگاهها، 2. توانمندسازی جوامع محلی ،3. ارتقای حفاظت فیزیکی همراه با راهاندازی مرکز تکثیر در اسارت ،4. استمرار برنامه پایش جمعیت یوز و طعمههای آن و 5. ارتقای سازوکارهای قانونی برای حمایت از یوز در سطح ملی و همچنین توسعه پشتیبانیهای بینالمللی میباشد. این راهبردها به تفصیل در پایان مقاله مورد بحث قرار گرفته و پیشنهاد مربوطه ارایه شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Strategic Management of Asiatic Cheetah in Iran

نویسندگان [English]

  • mohammad sadegh farhadineya 1
  • homan jokar 2
  • afshin danehkar 3
  • alireza jourabchiyan 4
1
2
3
4
چکیده [English]

Strategic planning and management is a widespread decision-making tool in a variety of nature protection projects across the world and various approaches have been developed. Accordingly, the present research applied SWOT analysis to evaluate one-decade of comprehensive conservation efforts in Iran which is one of the first strategic planning for a wildlife protection plan in the country. We aimed to evaluate efficacy of past actions in regard to cheetah conservation objectives and to illustrate future perceptiveness for conservation prioritization of the Asiatic cheetahs in Iran. Opinions from 27 related experts and managers were taken into account in order to understand internal and external factors affecting the program. Thus, a proper approach was concluded, according to availability of strengths and opportunities to promote cheetah conservation in the country. A total of five strategies were extracted as 1) improving and protecting network of cheetah reserves, 2) local community-based capacity development programs, 3) enhancing law enforcement parallel to establishing captive breeding program, 4) monitoring cheetahs and their prey species, and 5) fostering administrative support for cheetah conservation at national and international level. The strategies were discussed and proper activities were recommended.    

کلیدواژه‌ها [English]

  • Asiatic cheetah
  • SWOT Analysis
  • Strategic planning
  • Conservation
  • Iran