تغییرات تنوع و ترکیب گونه‌های گیاهی تحت تأثیر چرای دام در مراتع حوزه توف‌سفید

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 هیات علمی تمام وقت

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد مرتعداری

3 دانشیار گروه مرتع و آبخیزداری

چکیده

در این مقاله تأثیر شدت چرای دام بر تنوع گونه‌های گیاهی و فرم‌های رویشی در مراتع حوزه آبخیز توف‌سفید واقع در 85 کیلومتری شمال غرب شهرکرد در استان چهارمحال و بختیاری مورد مطالعه قرار گرفته تا از این طریق بتوان مدیریت مناسبی بر آن حوزه اعمال کرد. بدین‌منظور، سه محدوده با مدیریت چرایی متفاوت (قرق، چرای سبک تا متوسط و چرای سنگین) در نظر گرفته شده و در هر محدوده، نمونه‌برداری از پوشش گیاهی درون پلات‌های 4 متر مربعی در امتداد سه ترانسکت 300 متری به روش تصادفی- سیستماتیک انجام پذیرفت. شاخص‌های تنوع شانون و سیمپسون و غنای گونه‌ای (میانگین تعداد گونه در پلات) در هر مدیریت چرایی محاسبه شده و با استفاده از تجزیه واریانس یک‌طرفه مقایسه شدند. انواع فرم‌های رویشی (بوته‌ای، گندمی و پهن‌برگ علفی) نیز در هر تیمار چرایی از طریق تجزیه واریانس مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که ارزش عددی برای شاخص‌های تنوع و غنای گونه‌ای در محدوده قرق (غنای گونه‌ای: 4/14، شاخص شانون: 244/2 و شاخص سیمپسون: 865/0) بیشتر از چرای سبک (غنای گونه‌ای: 09/9، شاخص شانون: 377/1 و شاخص سیمپسون: 617/0) و چرای سنگین (غنای گونه‌ای: 10/10، شاخص شانون: 536/1 و شاخص سیمپسون: 652/0) است. همچنین از نظر فرم رویشی در بین مناطق با مدیریت‌های چرای متفاوت، اختلاف معنی‌داری وجود دارد که این اختلاف در مورد گندمیان در مقایسه با سایر فرم‌های رویشی کمتر است. با توجه به این که کلید پایداری اکوسیستم‌ها تنوع گونه‌ای است، می‌توان انتظار داشت که کاهش تنوع گونه‌ای سبب کاهش پایداری اکوسیستم شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Change Detection of Plants Diversity and Community Composition Due to Grazing in Rangelands of Toof Sefid Watershed

نویسنده [English]

  • Ali Jafari 1
چکیده [English]

This study aims to assess the effect of grazing intensity on plant species diversity and functional groups in a highland mountains, Toof sefid watershed, located in 85 km North West of Shahrekord in Charmahal and Bakhtiary province. For sampling, three grazing management area (exclusure, light to moderate grazing, heavy grazing) selected and within each treatment, 300 plots with four square meter were installed along three lines. Shannon diversity indicator, Simpson and species richness and functional groups calculated for each grazing management area and compared using one-way analysis of variance. The results showed all diversity indicators were significantly higher in exclusure (species richness: 14.4, Shannon index: 2.244, and Simpson index: 0.865) compared to light to moderate grazing (species richness: 9.09, Shannon index: 1.377, and Simpson index: 0.617) and heavy grazing (species richness: 10.10, Shannon indicator: 1.536, and Simpson indicator: 0.652). The results indicates that heavy grazing causes reduction only in plant diversity and no changes in functional groups might be occurred in highland; and mountains. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Plant diversity
  • Functional group
  • Grazing management
  • Toof Sefid