ارزیابی ریسک محیطزیستی تالابها با استفاده از روشهای TOPSIS و EFMEA (مطالعه موردی : تالاب بینالمللی گاوخونی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات خوزستان- گروه علوم محیطزیست، ارزیابی و آمایش سرزمین

2 دانشگاه آزاد اسلامی، واحد همدان، باشگاه پژوهشگران جوان، گروه محیط زیست، همدان

3 استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، گروه محیطزیست همدان

چکیده

تالاب گاوخونی یکی از ارزشمندترین تالابهای کشور است که با ویژگیهای زیستگاهی منحصر به فرد در 23 ژوین 1301در فهرست تالابهای بینالمللی کنوانسیون رامسر به ثبت رسیده است. مطالعه حاضر، با هدف شناسایی و تجزیه و تحلیل ریسکهای تهدیدکننده تالاب گاوخونی در سال 1331 به انجام رسید. محدوده مطالعاتی، در انتهاییترین قسمت حوضه آبریز زایندهرود واقع در زیر حوضه گاوخونی و در 107 کیلومتری جنوب شرقی شهر اصفهان قرار دارد. پس از شناسایی ریسکها، تجزیه و تحلیل و رتبهبندی آنها با استفاده از روش TOPSIS صورت پذیرفت. جهت تعیین نمره احتمال ریسک از روش AHP و برای تعیین نمره سایر شاخصها از روشهای موجود در ارزیابی ریسک به خصوص روش EFMEA استفاده شد. نتایج نشان داد که ریسکهای خشکسالی و کم شدن آب تالاب و احداث سد زایندهرود در رتبههای اول و دوم قرار دارند. پس از تعیین عدد اولویت ریسک با روش TOPSIS، درجه مخاطرهپذیری ریسکها تعیین شد که اولویتهای مدیریتی جهت کنترل ریسکها را نشان میدهد. مزیتTOPSIS در ارزیابی ریسکهای محیط زیستی، رتبهبندی ریسکها با استفاده از معیارهای متفاوت است. با استفاده از این روش در ارزیابی ریسکهای محیطزیستی میتوان بینهایت ریسک را بر اساس بینهایت شاخص رتبهبندی کرد. دقت بالا و توانایی استفاده از نرمافزارهای صفحهگسترده از دیگر مزایای این روش هستند

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Environmental Risk Assessment of Wetlands Using TOPSIS and EFMEA (Case Study: International Wetland Gavkhoni)

نویسندگان [English]

  • roghayeh makvandi 1
  • sajad astani 2
  • bahareh lorestani 3
1
2
3
چکیده [English]

Gavkhoni wetland one of the most important wetlands in the country's, that with unique habitat features had been registered in the list of wetlands of international Ramsar Convention in the June 23, 1975. This study (2012) aims to identify and analyze the risks that threaten Gaavkhoni wetland which is located in 140 km southeast of the isfahan city. After identifying the risks, analyzing and ranking them was done by using TOPSIS. Analytical Hierarchy Process (AHP) was used for determining occurrence probability and Environment Failure Mode and Effect Analysis (EFMEA) were used for determining other criteria. Results shown that risk of drought and low water of wetland and Construction of Zayandehrood damwere the first to second in priorities. After determining the risk priority number by TOPSIS, risk levels were determine that show the priorities of management to control the risks. The advantage of TOPSIS in environmental risk assessment is ranking of risk by different criteria. By using this method in environmental risk assessment, infinitely risk can be ranked based on the infinitely criteria. High accuracy and use of spreadsheet software are other advantages of this method. 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Environmental risk assessment
  • Gavkhoni wetland
  • Isfahan Province
  • EFMEA
  • TOPSIS
  • AHP