ارزیابی بصری کیفیت منظره‌ها بر اساس رهیافت ادراکی، الگویی برای مدیریت مطلوب‌تر مناطق طبیعی تفرجی (مطالعه موردی: مسیرهای پیاده‌روی حوضه‌آبخیز زیارت گرگان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد محیط‌زیست، دانشکده شیلات و محیط‌زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع‌طبیعی گرگان

2 استادیار گروه محیط‌زیست، دانشکده شیلات و محیط‌زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع‌طبیعی گرگان

3 استادیار گروه محیط‌ زیست، دانشکده شیلات و محیط‌ زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع‌طبیعی گرگان

چکیده

بازدیدکنندگان، مسیرهای پیاده‌روی را به روش‌ها و دلایل مختلف استفاده می‌کنند. در طراحی مسیرهای پیاده‌روی، در نظر گرفتن اولویت‌های استفاده‌کنندگان در تعیین مقصد آن‌ها در مسیر پیاده‌روی بسیار مهم است. منظره‌ها و نقاط تماشای طبیعت از جمله عناصر مهم از سوی بازدیدکنندگان در انتخاب یک مسیر تفرجی هستند. بنابراین، انتظارهای مربوط به زیبایی و زیبایی‌شناختی باید به‌عنوان بخشی از یک طراحی اندیشمند درنظر گرفته شوند. رهیافت‌های متفاوتی برای ارزیابی کیفیت منظره‌های سیمای محیط طی چند دهه‌ی اخیر، توسعه یافته است. دو رهیافت پایه در این زمینه شامل: رهیافت تخصصی و رهیافت ادراکی است. در این پژوهش نیز منظره‌ها و نقاط دید در 10 مسیر پیاده‌روی موجود در منطقه تفرجگاهی طبیعی حوضه‌آبخیز زیارت، بر اساس رهیافت ادراکی ارزیابی کیفیت بصری مورد بررسی قرار گرفتند. در این راستا، بررسی میدانی مسیرها در منطقه‌ی تفرجگاهی طبیعی حوضه‌آبخیز زیارت جهت تعیین نقاط دید با استفاده از GPS انجام شد. هم‌چنین جهت تجزیه و تحلیل کیفیت منظره‌ها، از تمام نقاط دید تعیین‌شده عکسبرداری و اطلاعات حاصل از بررسی میدانی به محیط ArcGis9.3 انتقال یافت. نتایجحاصل از این پژوهش نشان داده است، مسیرهای موجود در منطقه را می‌توان بر اساس کیفیت منظره‌ها در سه طبقه‌ی عالی، خوب و متوسط قرار داد.بنابراین، مسیرهای پیاده‌روی مورد بررسی امکان و فرصت تماشای منظره‌های متفاوتی از طبیعت این منطقه را می‌توانند برای بازدیدکنندگان فراهم ‌نمایند. شناسایی مسیرهای پیاده‌روی و نقاط دید آن‌ها، ارزیابی کیفیت هر یک از این نقاط و معرفی مسیرها بر اساس کیفیت منظره‌ها با استفاده از روش ادراکی می تواند به عنوان الگویی مناسب برای مدیریت مطلوب‌تر مناطق تفرجی مورد استفاده قرار گیرد. در این پژوهش، سعی شده‌است تا با معرفی یکی از روش‌های ارزیابی بصری، الگویی برای مدیریت مطلوب‌تر این مناطق و افزایش کیفیت تجربه‌ی تفرجی بازدیدکنندگان از یک منطقه طبیعی تفرجگاهی ارایه شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Scenic Visual Quality Assessment According To the Perception-Based Approach; a Pattern for Better Management of Natural Recreational Areas (Case Study: Walking Tracks in Ziyarat Basin, Jahannama Protected Area)

نویسندگان [English]

  • parisa rafeeani 1
  • marjan mohammadzadeh 2
  • hamed mirkarime 3
چکیده [English]

Visitors use the tracks for many reasons and in different types. The determination of users destinations and preferences in walking tracks designing are very important. Scenic and viewing points are important factors for visitors of recreational track, so aesthetic expectations ought to be considered as part of a thoughtful track design. Different approaches for assessing the scenic qualities of landscapes have been developed in the last few decades. Two basic approaches in this field include expert/design approach and perception-based approach. In this paper scenes and viewing points of 10 existing walking tracks in natural recreational area of Ziyarat Basin were assessed according to the perception-based approach. Therefore, a field survey using GPS receivers was conducted to determine viewing points on the study area and at each viewpoint photographs by using of digital camera that could be used for visual quality analysis. The data was analyzed in was taken ArcGis9.3. Finally, according to the results of viewing point's analysis, walking tracks were classified in three degrees (excellent, good, and moderate) based on scenic quality. The results showed that Ziyarat basin walking tracks provide the possibility and opportunity for watching different types of visual landscapes in this area. Determination of walking tracks and viewing points, quality assessment of these viewing points and introducing the tracks based on the scenic quality via perception approach could be used as a suitable guideline for better management recreation area. In this study we have tried to provide a pattern for better management of these areas and increasing visitors' recreational experience quality from a natural recreational area by introducing one of the visual assessment methods

کلیدواژه‌ها [English]

  • Walking track
  • Visitors
  • Assessment
  • Quality
  • Scene