استفاده از روش مدل‌سازی بیزین در مدیریت و حفاظت حیات وحش (مطالعه موردی ارزیابی رضامندی زیستگاه گوزن زرد ایرانی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد محیط‌زیست، دانشکده منابع‌طبیعی و علوم‌دریایی، دانشگاه تربیت‌مدرس

2 استادیار گروه مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان

3 دانشیار گروه محیط‌زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان

چکیده

مدل‌های زیستگاه فقط بخشی از تنوع‌زیستی را مورد توجه قرار می‌دهند، اما به‌خوبی می‌توانند در مدیریت یک یا چند گونه مورد استفاده قرار گیرند. این مدل‌ها به عنوان ابزار پشتیبان تصمیم‌گیری در پیش‌بینی تغییرات متغیرهای زیستگاهی و تأثیر آن بر رضامندی زیستگاه گونه‌ها سودمند هستند. گوزن زرد ایرانی از جمله گونه‌هایی است که با وجود اهمیت جهانی، اولویت‌های زیستگاهی ناشناخته‌ای دارد که هنوز در طرح‌های آزمایشی مورد بررسی قرار نگرفته است و فقط تجربیات و دانش متخصصان، مبنای تصمیم‌گیری‌ها قرار می‌گیرد. در این مطالعه نشان داده شده است که چگونه می‌توان با استفاده از مدل‌سازی بیزین اطلاعات علمی موجود در منابع با قالب‌های مختلف و دانش کیفی متخصصان را به‌عنوان منبع با ارزش اطلاعاتی با یکدیگر تلفیق و به شکل ابزار مدیریتی استفاده کرد. همواره این نوع داده‌ها با میزانی از عدم اطمینان همراه است، اما مدل‌سازی بیزین این عدم اطمینان را تعدیل کرده و نتایج قابل قبولی ارائه می‌دهد که می‌تواند مبنای تصمیم‌گیری‌ها قرار گیرد. در این مطالعه، با استفاده از منابع موجود و آرای کارشناسان صاحب نظر، عوامل کلیدی مؤثر بر رضامندی زیستگاه گوزن زرد ایرانی شناسایی و به صورت نمودار علّت و معلولی در چارچوب مدل باور بیزین قرار گرفتند. چگونگی روابط این متغیرهای مؤثر بر رضامندی زیستگاه با احتمالاتی که از متخصصان اخذ شد در مدل تعریف و سپس پاسخ خروجی مدل (رضامندی زیستگاه) به تغییر هر یک از متغیرهای ورودی بررسی شد. با انجام تحلیل سناریو و حساسیت سنجی، مدل به‌دست آمده اعتبارسنجی شد. این مدل علاوه بر اینکه درصد اطمینان از پیش‌بینی رفتار سیستم را ارائه می‌کند، می‌تواند همگام با افزایش اطلاعات در خصوص اولویت‌های زیستگاهی گوزن زرد ایرانی، به‌هنگام شده و صحّت آن افزایش یابد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Using Bayesian Modeling in Wildlife Conservation and Management (Case Study: Evaluating Persian Fallow Deer Habitat Suitability)

نویسندگان [English]

  • forough godarzi 1
  • hosein bashre 2
  • mahmoudreza homame 3
1
2
3
چکیده [English]

Although habitat models deals with some aspects of biodiversity, but it can be used in conservation management of single or few species. These models are useful in predicting changes in habitat variables and their effects on species habitat suitability and can be used as decision support tools. Persian fallow deer is a valuable species with unknown habitat requirements in some extent and their habitat ecology are not evaluated in experimental studies. Decision makers only rely on expert knowledge. This study aimed to show how Bayesian modeling framework can be used to integrate expert knowledge and other available data in different formats. There is uncertainty about habitat data, and Bayesian modeling can handle this problem using probabilities in its calculations. In this study, key factors affecting Persian fallow deer habitat suitability and their cause and effects have been identified using expert knowledge and also available published data. In the next step, influence diagram were entered into a Bayesian belief networks. The model was populated with subjective probabilities elicited from experts. Model behavior was validated using scenario and sensitivity analysis. The model can incorporate uncertainty into its prediction, and also can be updated when new knowledge about this species and its habitat priorities emerges.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Bayesian belief networks
  • Modeling
  • Habitat suitability
  • Persian fallow deer
  • Netica