ارزیابی اثرهای محیط‌زیستی توسعه (EIA) بر منطقه حفاظت شده اشترانکوه با استفاده از مدل تخریب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم جنگل دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین دانشگاه شهرکرد، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد جنگلداری، گروه علوم جنگل، دانشکده منابع‌طبیعی و علوم زمین دانشگاه شهرکرد، ایران

چکیده

مدل تخریب محیط‌زیست یکی از روشهای ارزیابی آثار محیط‌زیستی است که آثار فعالیت‌های انسانی را بر محیط‌زیست تحلیل می‌کند و مقدار آن را به صورت کمی نشان می‌دهد. در این بررسی برای تعیین آثار توسعه بر محیط‌زیست منطقه حفاظت شده اشترانکوه از مدل تخریب استفاده شده است. برای دستیابی به این هدف، ابتدا محدوده منطقه حفاظت شده اشترانکوه به 554 سلول شبکه 225 هکتاری (3×3 سانتیمتر روی نقشه توپوگرافی 1:50000) تقسیم شد. آسیب‌پذیری اکولوژیکی با استفاده از نقشه‌های شیب، جهت، ارتفاع، اقلیم، حساسیت سنگ مادر به فرسایش، خطر زمین‌لرزه، طبقات آسیب‌پذیری خاک، پوشش گیاهی و زیستگاه محاسبه و تقسیم‌بندی شد. در مرحله بعد با استفاده از نقشه توپوگرافی، مشاهدات میدانی، آرای کارشناسان و اسناد موجود، تعداد 11 عامل تخریب در کل منطقه شناسایی و شدت آنها تعیین شد. تراکم فیزیولوژیک هم از تقسیم جمعیت موجود در هر شبکه کاری بر وسعت زمینهای قابل کشت هر شبکه به‌دست آمد. در نهایت با استفاده از جدول نهایی تخریب و وارد کردن مشخصه‌های مدل در نرم‌افزار Excell، ضرایب تخریب در هر یک از شبکه‌های کاری منطقه محاسبه و بر اساس نظریه فازی در 6 طبقه و 3 دسته طبقه‌بندی شدند. بدین ترتیب کلیه شبکه‌ها از نظر شدت و میزان تخریب با یکدیگر مقایسه شدند و کل منطقه به سه پهنه با توانایی توسعه بیشتر (کیفیت برتر)، نیازمند بازسازی و نیازمند اقدامات حفاظتی تقسیم شد. در مجموع، 58/94 درصد از مساحت کل منطقه با کیفیت، 06/5 درصد نیازمند بازسازی و 36/0 درصد نیازمند اقدامات حفاظتی شناسایی شد. از نظر اولویت‌بندی توسعه در مناطق حفاظت شده، 5/82% منطقه حفاظت شده بنابر دلایل محیط‌زیستی غیرقابل توسعه‌اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Environmental Impact Assessment (EIA) of Oshtrankooh Protected Area Using Degradation Model

نویسندگان [English]

  • nabiallah yarali 1
  • ali soltani 1
  • ali jafari 1
  • davood mafegholami 2
  • masoud mahmoudi 2
1
2
چکیده [English]

Environmental degradation model is one of the Environmental Impact Assessment (EIA) methods in which ecological effects of human activities on his surrounding nature can be evaluated and quantified. In this study, we used a degradation model to assess the impact of possible development on Oshtrankooh protected area. To achieve this goal, at first the study area was divided into five hundred fifty four, 225 ha impact units (cells) (3×3 cm on the 1:50,000 topographic maps). The ecological vulnerability for each cell was computed and classified using maps of slope, aspect, elevation, climate, and bed rock sensitivity to erosion and earthquake, as well as soil and habitat sensitivity. Then, as much as 11 degradation factors were detected in the study area, and their sensivity was also measured using topographic maps, field observations, expert knowledge and written document. A demographic survey was also carried out to establish population patterns in each cell. Finally, using degradation tables, degradation coefficients for each cell was calculated on spreadsheet. These degradation coefficient values were classified based on fuzzy model to 6 classes and 3 categories. All the cells were then ranked according to the rate of degradation coefficient. The study area was divided into three zones namely: prone to further development (94.58 %), need to be rehabilitated (5.06 %) and critically impacted areas with an absolute need for conservation measures (0.36 %).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Environmental impact assessment
  • Degradation model
  • sustainable development
  • Oshtorankooh protected area