ارزیابی ارزش اقتصادی استخراج منابع آب زیرزمینی توسط کشاورزان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار اقتصاد دانشگاه آیت ا... بروجردی (ره)

چکیده

پایین رفتن سطح منابع آب زیرزمینی در ایران و بخصوص استان همدان سیستم کشاورزی را ناچار به استفاده از مکانیسم‌های نوین آبیاری می‌نماید. بخش کشاورزی با اختصاص سهم 7/6 درصدی از کل تولید ناخالص داخلی ظرفیت مناسبی به‌منظور افزایش بهره‌وری دارد. هدف این تحقیق تحلیل مولفه‌های موثر بر تخصیص بهینه آب کشاورزی در دشت همدان- بهار با تاکید بر ارزش طبیعی منابع آب زیرزمینی و استفاده از روش‌های نوین آبیاری است. سئوال اصلی تحقیق این است که ، آیا مبتنی بر تئوری ارزش لانکستر میزان تمایل به پرداخت کشاورزان برای ویژگی‌های مختلف کالای محیط‌زیستی دشت همدان- بهار به اندازه‌ای است که استخراج منابع آب زیر زمینی را قابل توجیه سازد؟ داده‌های مورد استفاده از طریق 230 پرسشنامه مخصوص آزمون انتخاب در قالب 936 مجموعه انتخاب و 2808 ردیف داده در سال 1394 گردآوری شد. نتایج حاصل از مدل لاجیت شرطی نشان داد که کشاورزان برای ویژگی‌های ترویج و گسترش استفاده از شیوه‌های نوین آبیاری، حفظ چشم‌انداز طبیعی و زیستی دشت و افزایش سطح منابع آب زیرزمینی در دشت تمایل به پرداخت مثبت و معنی‌داری دارند، به طوری که کشاورزان فعال برای حفظ خدمات محیط‌زیستی آن، سالیانه 94/854645 ریال تمایل به پرداخت نهایی دارند. همچنین نتایج لحاظ متغیرهای اقتصادی- اجتماعی مانند سن، جنسیت، تحصیلات، متأهل بودن، فرزند دار بودن، مخارج خانوار، مخارج کشاورزی، نوع محصول (سیب‌زمینی، سیر، گندم و جو، صیفی‌جات)، تعداد قطعات زمین (یکپارچه بودن زمین تحت کشت)، مالکیت زمین تحت کشت (اجاره بودن زمین) دارای تاثیر مثبت بر میزان تمایل به پرداخت بازدیدکنندگان دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Economic Value Evaluation of Underground Water Extract by Farmers

چکیده [English]

The agricultural sector with 6/7 percent of the GDP has adequate capacity to increase productivity. The purpose of this study was to analyze factors affecting agricultural water management in the BAHAR, with an emphasis on the natural values of underground water and promote the use of modern methods of irrigation. The major question of this research is that based on Lncestor’s theory, Do the farmers willingness to pay for environmental commodity different features of Hamedan-Bahar plain is enough to justify the extraction of underground water resources? The data used in this study were selected from the 230 questionnaires at three different questionnaires, 936 choice set and 2808 rows of data at 2014-2015. The results of the Hausman- Mac Fadden test and conditional logit models show that BAHAR farmers have positive and significant willingness to pay to promote the development of new irrigation methods, preserving the natural landscape and biodiversity and increase groundwater levels in the area. Also result of socioeconomics variables show that Age, gender, education, being married, having children, household expenditure, agricultural expenditure, agricultural products (potatoes, garlic, wheat, barley, vegetables) the number of pieces of land (integration of land), ownership of land (lease of land) has had a positive impact on WTP.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Conditional logit model
  • Choice modeling
  • Choice experiment
  • BAHAR
  • Groundwater

مراجع

آب منطقه‌ای استان همدان، 1386. گزارش مطالعات منابع آب زیرزمینی چهار دشت همدان در سال آبی 1385-1384، دفتر مطالعات منابع آب استان همدان، آب منطقه ای استان همدان.
پرمن، ر.؛ یوما. م. و ری، ج. 1382. اقتصاد محیط زیست و منابع طبیعی، ترجمه : ارباب، ح.ر. نشرنی. 754ص.
باغستانی، م. و زیبایی، م. 1389. اندازه‌گیری تمایل به پرداخت کشاورزان برای منابع آب زیرزمینی در منطقه رامجرد: کاربرد روش ، اقتصاد کشاورزی. 4(3): 41-64.
تاری، ف.؛ سیدنورانی، م. و رفیعی، پ. 1385. برآورد ارزش حقیقی منابع آب زیرزمینی در مناطق مختلف ایران: مطالعه موردی استان‌های تهران، سیستان و بلوچستان و کرمان، تحقیق‌نامه اقتصادی. 6: 121-150.
سالنامه آماری استان همدان، 1357-1395.
جلیلی کامجو، س. پ.؛ شرزه‌ای، غ.؛ خوش اخلاق، ر. و رحیمی، ط. 1393. کاربرد الگوی لاجیت آشیانه ای در ارزش گذاری خدمات گردشگری: سایت گردشگری - تفریحی گنج نامه همدان. 3(67): 245-354.
جلیلی کامجو، س.پ.؛ معبودی، ر.؛ خوچیانی، ر. و نادمی، ی. 1395. آزمون انتخاب- لاجیت شرطی: الگویی نوین در برآورد تمایل به پرداخت بازدیدکنندگان محیط زیست، مجله دو فصلنامه تحقیق‌های محیط زیست. 7(14): 115-126
شرزه‌ای غ. و امیرتیموری س. 1391. تعیین ارزش اقتصادی منابع آب زیرزمینی: مطالعه موردی دشت راور (استان کرمان)، مجله تحقیقات اقتصادی. 89: 113-128.
شرزه‌ای، غ. و جلیلی کامجو، س.پ. 1392. الگوسازی انتخاب: الگویی نوین برای ارزش‌گذاری کالاهای محیط زیست، مطالعه‌ی موردی گنجنامه‌ی همدان، فصلنامه‌ی تحقیق‌های اقتصادی (رشد و توسعه‌ی پایدار). 13(3): 1-18.
عبادی، ج. 1379. اقتصاد خرد، تهران، انتشارات سمت، چاپ دوم. 223ص.
علمی، م.؛ بهرامی، س. و احسانزاده، ع. 1395. ارزیابی توان محیطزیستی با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی با تأکید بر مدل‌های کارگروه استعدادیابی اراضی (مطالعه موردی: منطقه کریت)، تحقیق‌های محیطزیست. 7(31): 17 – 8.
فتاحی ا.؛ یزدانی س.؛ حسینی س. و صدر س. 1390. ارزش‌گذاری منابع آب زیرزمینی دشت یزد-اردکان، مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران. 42(2): 153-162.
فتحی، ف. و زیبایی، م. 1389. عوامل موثر در مدیریت بهره‌برداری از منابع آب زیرزمینی با استفاده از مدل برنامه‌ریزی چندهدفه: مطالعه موردی دشت فیروزآباد، مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، علوم آب و خاک. 4(53): 1-23.
فلاحتی، ع.؛ سهیلی، ک. و واحدی، م. ۱۳۹۱. قیمت‌گذاری اقتصادی آب در بخش کشاورزی به روش رمزی، اقتصاد و توسعه کشاورزی (علوم و صنایع کشاورزی) ، ۲۶(۲): ۱۳۴-۱۴۰.
فطرس م. و محمودی ر. 1379. سنجش تاثیر ویژگی‌های فردی- اجتماعی و زارعی- تولیدی گندم‌کاران در هکتار: بررسی موردی گندمکاران تویسرکان، اقتصاد کشاورزی و توسعه. 8(29): 45-60
یمانی م.؛ نجفی ا. و عابدینی م. 1388. ارتباط فرونشست زمین و افت سطح منابع آب زیرزمینی در دشت قره‌بلاغ استان فارس، فصلنامه جغرافیا. 3(8): 9-27.
وزارت نیرو. 1392. www.moe.gov.ir
Biorl, E.; Karosakis, K. & Koundouri, P. 2009. Using a choice experiment to account for preference heterogeneity in wetland attributes: The case of Cheimaditida wetland in Greece, journal of ecological economics. 60: 145-156.
Birol, E.; Das, S. & Bhattacharya, R. N. 2009. Estimating the value of improved wastewater treatment: The case of River Ganga, Environmental economy and policy research. discussion paper series, Number: 43.
Boadu, F. O. 1992. Contingent valuation for household water in rural China, Journal of Agricultural Economics. 43(3): 458-463.
DeCanio, S. J. & Fremstad, A. 2013. Game theory and climate diplomacy; Ecological Economics. 85: 177–187.
Deshazo, J. R. & fermo, G. 2002. Designing choice sets for stated preference method: the effect of complexity on choice consistency, Journal of environmental economic and management. 44: 123-143
Doppler, W.; Salman, A. Z.; Al-Karablieh, E. K. & Wolf, H. P. 2002. The impact of water price strategies on the allocation of irrigation water: the case of the Jordan Valley. Agricultural Water Management. 55: 171-182.
Fleuret, A. & Ppirier, J. 2010. Using the choice experiment method for valuing improvements in water quality: a simultaneous application to four recreation sites of a river basin, Work in paper.
Greene, W. H. 2015. Econometric Analysis, 7th ed, New Jersey, Upper Saddle River: Pearson International. 1251P.
Hanley, N.; Mourato, S. & Wright, R. 2001. Choice modelling approaches: a superior alternative for environmental valuation?, Journal of Economic Surveys. 15(5): 23-38.
Hausman, J. & Macfadden, D. 1984. Specification tests for the multinomial logit model, Journal of Econometrica. 52(5): 1219-1240.
Jalili Kamju, S. P.; Khoshakhlagh, R,; Shirinkhah, Y.; Samadi, S. & Kiani, GH. 2016. Application of nested logitech model for ecosystem services valuation (Case study: Gavkhony wetland, isfahan province, Iran), ECOPERSIA. 4(1): 1251-1267.
Kamar, A. & Klein, K. 2014. Implications of current and alternative water allocation policies in the Bow River Sub Basin of Southern Alberta, Agricultural Water Management. 133: 1–11.
Lancaster, A. 1996. New Approach to Consumer Theory. Journal of Political Economy. 4: 125-153
Louviere, J.; Hensher, D. & Swait, J. D. 2000. Stated Choice methods: Analysis and Applications, Cambridge Universitypress. 865P.
Louviere, J. 2001. Choice experiments: an overview of concepts and issues. In: Bennett; J.; Blamey; R. (Eds.); the Choice Modeling Approach to Environmental Valuation. Edward Elgar; Cheltenham. Work in paper.
Manski, C. 1997. The Structure of Random Utility Models; Theory and Decision. Journal of Political Economy. 7: 15-35.
McFadden; D. 1974. Conditional logit analysis of qualitative choice behavior. Frontiers in Econometrics, Zarembka, P. (ed.) New York: Academic Press. 351P.
Mercadé, L.; Gil1, M. J.; Kallas, Z. & Serra; J. 2009. Choice experiment method to assess vegetables producers’preferences for crop insurance, the 113th EAAE Seminar. Greece.
Nakatani, J.; Aramaki, T. & Hanaki, K. 2007. Applying choice experiments to valuing the different types of environmental issues in Japan, journal of environmental management. 84: 362-376.
O-Abu-Madi, M. 2009. Farm-level perspectives regarding irrigation water prices in the Tulkarm district Palestine, Agricultural Water Management. 96: 1344-1350.
Rogrers, P.; Silva, R. D. & Bhatia, R. 2002. Water is an economic good: How to use price to promote equity, efficiency and sustainability. Journal of Water Policy. 4: 1-17.
Siehlow, M.; Reif, J.; Von, C.; Dreuse, A.; Kocshkcr, S.; Schnieder, S. & Werner, R. 2011. Using Methods of Cooperative Game Theory for Water Allocation Management in the Orange Senqu River basin, Water Economics and Management. Working Paper.
Shangguan; Z.; Shao; M. & Horton; R. 2002. A model for regional optimal allocation of irrigation and its applications, Agricultural Water Management. 52: 139-154.
Taylor, T. & Longo, A. 2010. Valuing algal bloom in the Black Sea Coast of Bulgaria: A choice experiments approach, Journal of Environmental Management. 91: 56-59.
Vega, D. C. & Alpizar, F. 2011. The Case of the Toro 3 Hydroelectric Project and the Recreo Verde Tourist Center in Costa Rica, Environment for Development: Discussion Paper Series.
Viet Khai, H. & Yabe, M. 2014. Choice modeling: Assessing the non-market environmental values of the biodiversity conservation of swamp forest in Vietnam, Journal of Engineering. 75: 5-77.
پژوهش های محیط زیست
دوره 9، شماره 17
شهریور 1397
صفحه 95-110

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار