مطالعه اثر کود فسفات آمونیوم بر روی اسیدیته و شوری خاک های آهکی و قابلیت دستیابی زیستی ارسنیک با استفاده از ستون های خاک(مطالعه موردی منطقه قروه)

نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسندگان

1 گروه محیط زیست دانشگاه کردستان

2 دانشگاه پیام نور ایلام

چکیده

خاک همواره بعنوان عامل انتشار آلودگی‌ها به آبهای زیر زمینی و همچنین عامل انتقال آلودگی به زنجیره غذایی مطرح بوده است. درخاک‌های آلوده به فلزات سنگین مهمترین عامل در دسترسی زیستی این عناصر pH وEC خاک می‌باشد، بنابراین بررسی عوامل موثر برمیزان pH وEC خاک، از جمله مطالعه اثر کودهای شیمیایی روی این پارامترها بسیار حائز اهمیت است. 4 ستون ساخته شده در این مطالعه با استفاده از خاک آهکی تهیه شده از منطقه قروه پر شدند. دو ستون شاهد با آب دو بار تقطیر و دو ستون تیمار با استفاده ازآب آغشته به کود فسفات آمونیم بمدت 6 ماه در آزمایشگاه تحت آبشویی قرارگرفتند. در پایان دوره آبشویی7نمونه با فواصل 10cm درامتداد هرستون خاک برداشت و مورد آنالیز قرار گرفت. نتایج نشان داد اثر عمق و تیمار در مورد فسفات،pH و EC معنی دار می‌باشد. بین عمق صفر سانتیمتری ستون‌های کود و شاهد از نظر مقدار pH اختلاف آماری معنی داری وجود داشت (01/0 (p<از اینرو می‌توان نتیجه گرفت که کود فسفاته آمونیوم استفاده شده pH خاک را کاهش داده است و با توجه به اینکه قابلیت دسترسی زیستی فلزات سنگین با pH خاک رابطه معکوس دارد، بنابراین قابلیت دستیابی زیستی عناصر سنگین از جمله ارسنیک را برای گیاهان افزایش می‌دهد و موجب انتشار هرچه بیشتر آلودگی ارسنیک درمحیط زیست می‌گردد. با توجه به کاربرد خاک‌های منطقه برای کشاورزی خطر انتقال فلزات سنگین به محصولات کشاورزی افزایش یافته و در نهایت سلامت انسان و دیگر موجودات زنده با خطر مواجه می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The studying of the effect of Ammonium phosphate fertilizer on Acidity and salinity of calcareous soils and Arsenic bioavailability with soils columns (Case Study Qurveh region)

نویسندگان [English]

  • Babak Souri 1
  • Fouzeieh Beig Mohammadi 2
1 Faculty of Natural Resources, University of Kurdistan
2
چکیده [English]


Soil has always been a factor in contamination of groundwater and the food chain in ecosystems. In soils contaminated with heavy metals, the most important factors in heavy metal bio-availability are pH and Ec. Therefore, studying the effective factors on pH and EC such as chemical fertilizers is important. We used four columns of sampled soil and filled them with calcareous soils of Ghorveh region.Two control columns were filled with twice distilled water and two treatment columns were filled with ammonium phosphate fertilizer dissolved in water, and monitored for six months in laboratory. At the end of leaching period, seven sampels each 10cm apart were taken from each soil column and analyzed. The results showed that the effects of depth and treatments are significant for phosphate, pH and EC. There was also a significant difference between soil pH at the 0 cm depth for control and treatment samples (p<0.01). Due to the inverse relationship between pH and heavy metals bio-avialability, we conclude that ammonium phosphate fertilizer reduces pH in soil columns, causing an increase in bio-accessibility of heavy metals including arsenic to plants. As a result, there could be more release of arsenic to the environment. Due to the use of  these soils for farming, there is a hightened risk of contamination of agricultural products with heavy metals in the region that ultimately threatens human health and other living organisms.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Calcareous soil
  • soil column
  • Ammonium phosphate
  • bioavailability
  • Arsenic
  • Soil pollution
  • Leaching
  • Ghorveh
  • Acidity
  • salinity
افیونی، م.؛ واثقی، س.؛ شریعتمداری، ح و مبلی، م. 1382. اثر لجن فاضلاب و pH خاک بر قابلیت جذب عناصر کم مصرف و فلزات سنگین، مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع‌طبیعی، سال هفتم، شماره سوم، صص 105-95.
احیائی، م. و بهبهانی‌زاده، ع. 1372. شرح روش‌های تجزیه شیمیائی خاک، موسسه تحقیقات خاک و آب ، نشریه 893، جلد اول.
بایبوردی، ا. و ملکوتی، م. ج. 1380. تاثیر کاربرد سطوح مختلف عناصر فسفر و روی بر غلظت کادمیم در دو رقم سیب‌زمینی در سراب آذربایحان شرقی. مجله علوم آب و خاک، جلد 15، شماره 1. صفحه‌های 25 تا 38.
شاهمرادی، س.؛ افیونی، م.؛ حاج عباسی، م. ع.؛ خوشگفتارمنش، ا. ح. و شیروانی، م. 1394. تأثیر جاذب های معدنی بر تحرک آرسنیک و فسفر در یک خاک آلوده به آرسنیک، مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع‌طبیعی، علوم آب و خاک، سال نوزدهم، شماره هفتادویکم، ص 188-179.
عطاردی، ب. و نادری خوراسگانی، م. 1388. تعیین عصاره گیر مناسب و حد بحرانی فسفر برای سورگوم Sorghum bicolor L. Var.) (Speedfeed در خاک‌های آهکی منطقه بیرجند، مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع‌طبیعی (علوم آب و خاک)، شماره 50، ص
146-133.
مظفریان، ک.؛ مدائنی، س. و خشنودی، م. 1385. ارزیابی عملکرد فرآیند اسمز معکوس در حذف ارسنیک از آب، نشریه آب و فاضلاب، دوره 17، شماره 4، ص 28-22.
ماجدی، س.؛ سوری، ب. و شیرزادی، ع. 1392. پهنه بندی احتمال حضور آرسنیک در برخی خاک‌های آهکی دشت قروه با استفاده از رگرسیون لجستیک، مجله پژوهش‌های خاک (علوم خاک و آب)، شماره 2، صص 238-227.
مهرزاد، ج. و دادستان، ا. ۱۳۹۰. تعیین منشأ و شاخص‌های آلودگی فلزی منابع آب وخاک و اثرات آن بر سیستم ایمنی جانداران جنوب باختر بیجار کردستان. مجموعه مقالات سی امین گردهمایی علوم زمین، تهران، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور.
میرزایی، ر.؛ اسماعیلی ساری، ع.؛ قربانی، ه.؛ حافظی مقدس، ن.؛ همامی، م. ر. و رضایی، ح. ر. 1392. پیش‌بینی توزیع مکانی کادمیوم، آرسنیک، کروم و مس در خاک سطحی استان گلستان، پژوهش‌های محیطزیست، سال 4 ، شماره 7 ، ص 35 تا44.
نوفرستی، ع. ر.؛ شریعتی، س. و نیک پور، ط. 1393. اندازه‌گیری آرسنیک موجود در گیاهان سیب زمینی و هویج در دشت قروه به روش جذب اتمی، فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط‌زیست، دوره 16، شماره 1، ص 74-61.
نبی‌الهی، ک.؛ حیدری، ا.؛ تومانیان، ن. و ثوابقی، غ. 1392. ارتباط خصوصیات خاک در سطوح مختلف ژئومورفیک با تغییرات مکانی آرسنیک خاک (مطالعه موردی: منطقه بیجار، استان کردستان)، مجله مدیریت خاک و تولید پایدار، دوره 3، شماره 2، ص 1 تا 26.
Bolan, N.; Mahimairaja, S.; Kunhikrishnan, A. & Choppala, G. 2013. Phosphorus–arsenic interactions in variable-charge soils in relation to arsenic mobility and bioavailability. Journal of Science of the Total Environment, 463: 1154–1162.
Goldberg, S. & Glaubig, R.A. 1998. Anion Sorption on a Calcareous, Montmorillonitic Soil Arsenic. Journal of Applied Geochemistry, 52:1297-1300.
Corwin, D.L, David, A. & Goldberg, S. 1999 .Mobility of arsenic in soil from the Rocky Mountain Arsenal area. Journal of Contaminant Hydrology, 39: 35-58.
Cao, X.; Ma, L.Q. & Shiralipour, A. 2003. EffECts of compost and phosphate amendments on arsenic mobility in soils and arsenic uptake by the hyperaccumulator, Pteris vittata L. Journal of Environmental Pollution, 126 , 157–167.
Hartley, W.; Dickinson, N.M.; Riby, P. & Leese, E. 2010. Arsenic mobility and spECiation in a contaminated urban soil are affECted by different methods of green waste compost application. Journal of Environmental Pollution, 158:3560-3570.
Khandaker, N.; Brady, P. & Krumhansl, J. 2009. Arsenic Removal form derinking water: A Handbook for Communities.