تحلیل تعارضات کنشگران در احداث سدهای بزرگ به کمک تئوری بازی‌ها و مدل GMCR II (مطالعه موردی: سد شفارود)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای مدیریت محیط‌زیست، دانشکدۀ منابع طبیعی و محیط‌زیست، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران

2 استادیار گروه مدیریت محیط‌زیست، دانشکدۀ منابع طبیعی و محیط‌زیست، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران

3 دانشیار گروه مدیریت محیط‌زیست ، دانشکدۀ منابع طبیعی و محیط‌زیست، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران

4 دکترای هیدرولوژی منابع آب ، وزارت نیرو، ایران

10.22034/eiap.2023.169992

چکیده

طی دهه‌های گذشته یکی از مهمترین سیاست‌ها در جهت کاهش فشار ناشی از کم آبی و در عین حال مدیریت بهینه منابع آب سدسازی بوده است که همواره با اما و اگرهایی نیز مواجه بوده است، و منتقدان و موافقان زیادی را با خود همراه کرده است. این موضوع حتی در حوضه آبریز تالش که جزء زیرحوضه‌های درجه دوم حوضه آبریز خزر است و از لحاظ بارش‌های جوی نیز در شرایط مناسبی بسر می‌برد نیز وجود دارد، به‌طوری که سد شفارود را می‌توان به عنوان نماد سدسازی و در عین حال عدم رعایت ملاحظات محیط‌زیستی در این ناحیه از کشورمان در نظر گرفت. در این پژوهش، از طریق تحلیل استراتژیک تعاملات ذی‌نفعان در شرایط وضع موجود سد شفارود به کمک یکی از مد‌ل‌های غیرهمکارانۀ نظریه‌بازی‌ها موسوم به مدل گراف، به بررسی مساله در راستای تحلیل مناقشه پرداخته شده است. بر اساس نتایج این تحقیق، از دیدگاه استراتژیک، عامل اصلی بروز مناقشه احداث سد شفارود، رفتار مبتنی بر عقلانیت و منافع سازمانی ذی‌نفعان است. به‌طوری که هم اکنون، اصرار وزارت نیرو به تکمیل و احداث سد و سازمان حفاظت از محیط‌زیست به حفظ و نگهداری جنگل‌ها و جلوگیری از تخریب بیش‌تر آن‌‌ها، دستیابی به راه‌حل همکارانه را دشوار کرده است. نتایج به دست آمده نشانگر آن است در سناریوی غیرهمکارانه (وضع موجود)، نقطه تعادل مناقشه، وضعیت 16 (از بین 18 وضعیت موجود) است. این بدین معنا است که بر اساس مجموعه مفاهیم حل غیرهمکارانه به‌کار گرفته شده برای تحلیل مناقشه، هیچ پیشروی یک‌جانبه‌‌ای از این وضعیت برای هیچ یک از طرفین مناقشه متصور نیست. برگزیده شدن این وضعیت به‌عنوان نقطه تعادل مناقشه، نشانگر آن است که در صورت استمرار ترجیحات فعلی طرفین، مناقشه در وضعیت بن‌بست قرار می‌گیرد و به عبارت دیگر راهی برای حل و فصل مناقشه در جهت تامین منافع محیط‌زیستی وجود ندارد.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Analysis of Actors' Conflicts in the Construction of Large Dams with the Help of Game Theory and GMCR II Model (Case Study: Shafarood Dam)

نویسندگان [English]

  • Samaneh Zahedi 1
  • Farzam Farzam Babaei Semiromi 2
  • Reza Arjmandi 3
  • Hedayat Fahmi 4
1 Ph.D. of Environmental Management, Environmental Management Department, Faculty of Natural Resources and Environment, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran- Iran
2 Assistant Professor, Environmental Management Department, Faculty of Natural Resources and Environment, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran- Iran
3 Associate Professor, Environmental Management Department, Faculty of Natural Resources and Environment, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran- Iran
4 PhD of Water Resources, Ministry of Energy, Tehran, Iran
چکیده [English]

The Shafarood dam can be considered as a symbol of dam construction and at the same time non-compliance with environmental considerations in the North of Iran. In this research, through strategic analysis of stakeholder interactions in the current situation of Shafarood Dam with the help of one of the non-cooperative models of game theory called graph model, the problem has been investigated in order to resolve the conflict. According to the results of this study, from a strategic point of view, the main cause of the conflict over the construction of Shafarood Dam is the behavior based on organizational interests of stakeholders. As of now, the Ministry of Energy's insistence on completing and constructing the dam and the Department of Environmental to preserve the forests and prevent further destruction have made it difficult to find a cooperative solution. The results shown that in the non-cooperative scenario (current situation), the point of equilibrium of the conflict is situation 16 (out of 18 existing situation). This means that based on the set of non-cooperative solution concepts used to analyze the conflict, no unilateral progression of this situation is conceivable for either party to the conflict. The choice of this situation as the point of equilibrium of the conflict indicates that if the current preferences of the parties continue, the conflict will be in a deadlock, in other words, there is no way to resolve the conflict in the interests of the environment.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Shafarood dam
  • GMCR II Model
  • Dam construction
  • Game theory
  • Non-collaborative approach

مراجع

Abdoli, G. & Mohajer Shojaie, T. 2019. Game Theory and Its Application on Optimal Allocation of Water Resources. Journal of PROGRAM AND DEVELOPMENT RESEARCH, 1(3), 123-166. (In persian)
Banihabib, M.E. & Najafi Marghmaleki, S. 2018. Assessment of Game and Bankruptcy Theories To Supply Environmental Water Of Hawizeh Wetland. Journal of IRAN-WATER RESOURCES RESEARCH, 14(2), 12-22. (In persian)
Fang, L.; Hipel, K.W. & Kilgour, D.M. 1993. Interactive Decision Making: the Graph Model for Conflict Resolution. John Wiley & Sons.
Ghodsi, S.H.; Kerachian, R.; Estalaki, S.M.; Nikoo, M.R. & Zahmatkesh, Z. 2016. Developing a stochastic conflict resolution model for urban runoff quality management. Application of info-gap and bargaining theories. J. Hydrol. 533, 200-212.
He, S.; Hipel, K.W. & Kilgour, D.M. 2014. Water diversion conflicts in China: a hierarchical perspective. Water Resour. Manag. 28, 1823-1837.
Hipel, K.W. & Fang, L. 2005. Multiple participant decision making in societal and technological systems. In: Systems and Human Science, for Safety, Security, and Dependability: Seleced Papers of the 1st International Symposium SSR2003, Osaka, Japan, November 2003. Elsevier, p. 1.
Hipel, K. W.; Kilgour, D. M. & Kinsara, R. A. 2013. Strategic investigations of water conflicts in the Middle East. Gr. Decis. Negot. 1-22.
Iran Water Resources Management Company. 2021. Shafarood Dam Development Report. http://daminfo. wrm.ir/fa/pageviewreport/495#
Jafarian, V.; Yazdani, M.; Rahimi, M. & Gorbani, M. 2016. Network Analysis Of Power Structure Of The Organizational Stakeholders In Charge Of The Garmsar Plain Water Resources Management. Journal of IRAN-WATER RESOURCES RESEARCH, 12(3), 114-129. (In persian)
Jiang, Y. & Hellegers, P. 2016. Joint pollution control in the Lake Tai Basin and the stabilities of the cost allocation schemes. J. Environ. Manage 184, 504-516.
Kilgour, D.M. & Hipel, K.W. 2005. The graph model for conflict resolution: past, present, and future. Gr. Decis. Negot. 14, 441-460.
Kinsara, R.A.; Kilgour, D.M. & Hipel, K.W. 2015. Inverse approach to the graph model for conflict resolution. IEEE Trans. Syst. Man. Cybern. Syst. 45, 734-742.
Li, B.; Tan, G. & Chen, G. 2016. Generalized uncooperative planar game theory model for water distribution in transboundary Rivers. Water Resour. Manag. 30, 225-241.
Madani, K. & Hipel, K.W. 2011. Non-cooperative stability definitions for strategic analysis of generic water resources conflicts. Water Resour. Manag. 25, 1949-1977.
Madani, K. & Lund, J. 2011. A Monte-Carlo game theoretic approach for multi-criteria decision making under uncertainty. Advances in Water Resources, 34(5), 607–616
Madani, K. 2010. Game theory and water resources. J. Hydrol. 381, 225-238.
Mehrparvar, M.; Ahmadi, A. & Safavi, H.R. 2015. Social resolution of conflicts over water resources allocation in a river basin using cooperative game theory approaches: a case study. Int. J. River Basin Manag. 14, 33-45.
Miles, S., 2012. Stakeholder: essentially contested or just confused? J. Bus. Ethics 108, 285-298.
Myerson, R.B. 1991. Game Theory: Analysis of Conflict. Harvard Univ, Cambridge Mass.
Nazari, S.; Ahmadi, A.; Kamrani Rad, R. & Ebrahimi, B. 2020. Application of non-cooperative dynamic game theory for groundwater conflict resolution.
Philpot, S.; Hipel, K. & Johnson, P. 2016. Strategic analysis of a water rights conflict in the south western United States. J. Environ. Manage, 180, 247-256.
Prell, C.; Hubacek, K. & Reed, M. 2009. Stakeholder analysis and social network analysis in natural resource management. Soc. Nat. Resour. Int. J. 22, 501-518.
Raquel, S.; Ferenc, S.; Emery, C. & Abraham, R. 2007. Application of game theory for a groundwater conflict in Mexico. J. Environ. Manage 84, 560-571.
Saberi, L.; Niksokhan, M.H. & Sarang, A. 2016. Optimal Waste Load Allocation Using Multi-Objective Optimization and Multi-Criteria Decision Analysis. Journal of Water and Soil, 30(1), 88-98. (In persian)
Safaee, A. & Malek Mohammadi, B. 2014. Game Theoretic Insights for Sustainable Common Poll Water Resources Governance (Case Study: Lake Urmia Water Conflict). Journal of ENVIRONMENTAL STUDIES, 40(1), 28-30. (In persian)
Shi, G.M.; Wang, J.N.; Zhang, B.; Zhang, Z. & Zhang, Y.L. 2016. Pollution control costs of a transboundary river basin: empirical tests of the fairness and stability of cost allocation mechanisms using game theory. J. Environ. Manage 177, 145-152.
Zanjanina, H., Abdolabadi, H., Niksokhan, M, H. & Sarang, A. 2018. Influential third party on water right conflict: A Game Theory approach to achieve the desired equilibrium (case study: Ilam dam, Iran). Journal of Environmental Management, 214, 283-294.
 
پژوهش های محیط زیست
دوره 13، شماره 26
مجله پژوهشی
اسفند 1401
صفحه 211-229

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار