بررسی میزان توجه به خشکسالی دریاچه بختگان و نقش آن در رفتار محیط زیستی و میزان فردگرایی مردم شهرستان استهبان

نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسندگان

دانشگاه یزد

چکیده

محیط‌زیست و منابع‌طبیعی بستر پیوند‌دهنده انسان و طبیعت به شمار می‌آیند. به همین دلیل، جامعه‌شناسان توجه خاصی به این‌ سیستم‌ها دارند و روابط متقابل آن‌ها را بررسی می‌کنند. دریاچه بختگان یکی از تفرجگاه‌های نزدیک شهرستان استهبان (بزرگترین باغشهر انجیر دیم جهان) در استان فارس و دومین دریاچه آب شور کشور است. متأسفانه در سال‌های اخیر در اثر خشکسالی و فعالیت‌های انسانی مشکلاتی برای این اکوسیستم به وجود آمده که بی‌توجهی به آن ها، آثار غیرقابل جبرانی در پی خواهد داشت. هدف اصلی پژوهش حاضر این است که وضعیت و تأثیرات ناشی از فرسایش و خشکسالی دریاچه را بر روی رفتار محیط‌زیستی و فردگرایی انسان‌های ساکن در اطراف آن با دیدگاهی جامعه‌شناسانه بررسی کند. تحقیق مورد‌ نظر از نوع پیمایشی و توصیفی و از لحاظ هدف، کاربردی است. جامعه آماری شامل جمعیت شهرستان استهبان با 66172 نفر و نمونه آماری 390 نفر از مردم شهر استهبان و دهستان خیر می‌باشند. روش نمونه‌گیری؛ خوشه‌ای چند مرحله‌ای است و تجزیه و تحلیل براساس نرم‌افزار SPSS22 انجام شده است. نتایج حاکی از این است که رابطه معناداری میان میزان توجه به خشکسالی و رفتار محیط‌زیستی مردم منطقه وجود دارد. اما میان فردگرایی و میزان توجه به خشکسالی رابطه معناداری به دست نیامد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Assessing Attention to Drought of Bakhtegan Lake & its Role in People’s Environmental Behavior & Individualism in Estahban County

نویسندگان [English]

  • Maedeh Keiani
  • Mohsen Saeedi Madani
  • Mohammad Reza Elmi
Yazd University
چکیده [English]

Environment and natural resources are the contexts that connect man and nature. That is why sociologists have paid special attention to these systems and review their interactions. Bakhtegan Lake is one of ecotourism destinations near Estahban city (the largest garden city of dry figs in the world) located in Fars Province and is the second largest saltwater lake in the country. Unfortunately, in recent years the lake has been affected by drought and human activities. The main objective of this research was to sociologically study the effects of the lake’s drought on the environmental behavior and individualism of people around it. The survey used field and descriptive method and the satistical sample included 390 individuals of the approximately 66172 people living in Estahban city and Khir shire. Sampling method was stepwise random cluster and data was analysed using SPSS software Ver. 22. The results suggest that significant relationship exists between attention to the drought and environmental behaviors of the people in the region. However, no significant relationship was found between the individualism and the attention to the drought.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Attention to drought
  • Bakhtegan Lake
  • Environmental behavior
  • Individualism
  • Estahban
جولائی، ل. و کارنامی، ا. 1392. تالاب‌های فارس، اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان فارس. ص9-6 .
کیانی، ح. 1376.جغرافیای تاریخی استهبان، نشرمیرزای شیرازی. ص 13.
هاشمی‌تنگستانی، م.؛ بیرانوند، س. و طیبی، م. ح. 1392. آشکارسازی تغییرات دریاچه بختگان فارس در بازه زمانی 1335تا 1386، مجله محیط‌شناسی. سال 39. شماره 3. ص 199-189.
صالحی، ص. و قائمی‌اصل، ز. 1391. بررسی رابطه آموزش زیست‌محیطی و رفتارهای حفاظت از محیط‌زیست، فصلنامه آموزش محیط‌زیست و توسعه پایدار. سال اول. شماره 3.
صالحی، ص.؛ محمدی، ج.؛ میرمحمد تبار دیوکلایی، س. ا. و سرادی‌پور، ع. 1391. ارزیابی اثرات اجتماعی و محیط‌زیستی احداث و توسعه بندر فریدونکنار بر اجتماع محلی، فصلنامه آموزش محیط‌زیست. سال اول. شماره 4.
صفایی، ا. و ملک‌محمدی، ب. 1393. رهنمودهای نظریه بازی‌ها برای حکمرانی پایدار منابع آبی مشترک، مجله محیط‌شناسی. دوره 40. شماره اول. ص 138-121.
ضیاءپور، آ.؛ کیانی‌پور، ن. و نیکبخت، م.1391. تحلیل جامعه‌شناختی محیط‌زیست و رفتار افراد نسبت به آن در مناطق روستایی و شهری استان کرمانشاه، فصلنامه آموزش محیط‌زیست. سال اول. شماره 2. ص 67-55.
غزالی، س. و اسماعیلی، ع.1390. درونی‌سازی تأثیرات جانبی برداشت آب از چاه‌های کشاورزی اطراف دریاچه پریشان مطالعه موردی: گندم، نشریه اقتصاد و توسعه کشاورزی. جلد 25. شماره 2. ص 171-161.
کاویانی‌راد، م. 1390. نسبت ژئوپلیتیکی امنیت زیست‌محیطی و توسعه پایدار دریاچه ارومیه، فصلنامه مطالعات راهبردی. سال 14. شماره اول. ص 147-115.
هاشمی، ز. و عطایی، ه.1390. پهنه‌بندی خشکسالی با استفاده از شاخص SPI و بررسی اثرات آن بر محیط‌زیست، فصلنامه علمی
محیط‌زیست. شماره 51.
مختاری، د. و صالح، ای.1393. بررسی آثار خشکسالی در منطقه سیستان و ساز و کارهای تعدیلی بکار گرفته شده توسط زیان‌دیدگان از خشکسالی، مقاله علمی- ‌پژوهشی.
مختاری‌ملک‌آبادی، ر.؛ عبداللهی، ع. و صادقی، ح. ر.1391. تحلیل و بازشناسی رفتارهای زیست‌محیطی شهری (شهر اصفهان) ، مقاله پژوهشی. دوره 5. شماره 18. ص 20-1.
حاتم‌حسینی و همکاران.1381. مدل‌سازی تعامل میان جمعیت، محیط‌زیست و منابع‌طبیعی، وبلاگ دکتر حاتم‌حسینی.
Inglehart, R. 1994. Cultural revolution in the developed industrial society.
Mayer, F. S, & Frantz, C. M. 2004. The connectedness to nature scale: A measure of individuals feeling in community with nature, journal of Environmental psychology. 24. pp: 503-515.
Mehmetoglu, M. 2010. Factors influencing the willingness to behave environmentally friendly at home & holiday settings, Scandinavian journal of Hospitality & Tourism. pp: 430-447.
Yulingzhang, Hong-lei, zhang, jie zhang, shaowen cheng. 2014. predicting residents pro-environmental behaviors at tourist sites, journal of Environmental psychology. pp: 131-146.  
P.irhttp://amar.fars.