ارزیابی زیستگاه کبک (Alectoris chukar) به روش تحلیل عامل آشیان بوم شناختی ((ENFA (مطالعه موردی: منطقه شکار ممنوع اشکورات)

نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسندگان

1 محیط زیست،محیط زیست،کرج،ایران

2 محیط زیست،دانشکده منابع طبیعی،دانشگاه ملایر،ملایر،ایران

3 عضو هیئت علمی

4 هیات علمی دانشکده محیط زیست

چکیده

پرندگان بخش عمده مهره داران کشور را تشکیل می دهند که در سطح وسیعی از مناطق خشک و بیابانی، نواحی جنگلی، سواحل، جزایر، دریاچه‌ها و سایر نقاط کشور پراکنده‌اند. منطقه شکار ممنوع اشکورات در استان گیلان از جمله زیستگاه‌های مناسب کبک (Alectoris chukar) از جمعیت مطلوب گونه برخوردار است. وجود زیستگاه‌های کوهستانی و تپه ماهوری و صخره‌های تند و تیز سبب شده که کبک‌ها به تعداد فراوان در این منطقه زیست کنند. به منظور مدلسازی مطلوبیت زیستگاه این گونه از روش تجزیه و تحلیل عاملی آشیان بوم شناختی(ENFA) درمحیط نرم‌افزار بایومپر Biomapper)) استفاده شد. در این مطالعه از نقاط حضور گونه به عنوان متغیر وابسته و از متغیرهای محیطی (طبقات شیب، طبقات جهت جغرافیایی، طبقات ارتفاع از سطح دریا، منابع آب (چشمه‌ها)، مناطق مسکونی (روستاها) و جاده‌ها به عنوان متغیرمستقل استفاده شد. نقشه مطلوبیت زیستگاه تهیه شده در این مطالعه برای گونه کبک موید این مطلب است که زیستگاه مطلوب این گونه در منطقه شکار ممنوع اشکورات از ارتفاعات 1700 متر تا ارتفاع 2800 متر از سطح دریا، و در شیب‌های بالای 40 درصد قرار دارد. کوه‌های سرخه تله لیما، قاضی چاک، دلیجان، جورده از جمله مناطقی هستند، که فراوانی کبک در آنجا به ثبت رسیده است. همچنین، مهمترین متغیر در تعیین مطلوبیت زیستگاه کبک‌ها شیب و جهت می باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Habitat Evaluation of Alectoris Chukar using Ecological Niche Factor Analysis (ENFA) (Case study: Eshkevarte NO-Hunting Area)

نویسندگان [English]

  • zeinab hoseinnejad 1
  • ali sheykhi 2
  • hamid goshtasb 3
  • bagher nezami 3
  • Ali Jahani 4
1 ٍEnvironment, Environment,collage of Environment, Karaj, Iran
2 Environment,university of Malayer, Malayer,Iran
3 Environment, Environment, collage of Environment, Karaj,Iran
4 collage of Environment, Karaj,Iran
چکیده [English]

Most of Iran's vertebrates are birds that are distributed in vast parts of the country like deserts, forests, coastal areas, islands, lakes and other habitats. Eshkevarat No-hunting area in Guilan Province is one of the suitable habitats for Alectoris chukar which harbors a good population of the species. The mountainous and hilly habitats of the area dotted with rocks provide a good condition for a large number of Alectoris chukar. In order to model the habitat suitability of the species, we used ecological niche factor analysis (ENFA) in Biomapper software. The presence of species was used as the dependent variable and the environmental variables (slope, aspect classes, altitude classes, water sources, residential area and roads) as the independent variables. Habitat suitability maps prepared in this study for Alectoris chukar show that the favorable habitat for this species are located in the Eshkevarat No-hunting area in an altitude between 1700 and 2800 meters and on slopes greater than 40 percent. The mountains, Sorkheh Tale Lima, Ghazi Chak and Delijan are habitats with high frequently of Alectoris chukar presence. The most important variables were found to be slope and aspect.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Alectoris chukar
  • Eshkevarat protected area
  • Habitat suitability model
  • Ecological niche factor analysis (ENFA)
  • Slope
  • Aspect
فراشی، آ.؛ کابلی، م. و فلاح باقری، ف. 1388. کاربرد سامانه اطلاعات جغرافیایی در مطالعات حیات وحش، همایش و نمایشگاه ملی ژئوماتیک.
وارسته، ح. 1389. کاربرد نمونه برداری مسافتی جهت براورد جمعیت قرقاول در جنگل سعدآباد گرگان، نشریه محیط‌زیست طبیعی، مجله منابع طبیعی ایران، 65 (2): 259_270.
فلاح باقری، ف و فراشی، آ. 1390. مدلسازی زیستگاه گرگ (Canis lupus) در پارک ملی کلاه قاضی با استفاده از روش تحلیل فاکتور آشیان بوم شناختی ENFA))، نشریه علوم دامی، 24(3): 11-18.
سرهنگ زاده، ج.؛ یاوری، ا.؛ همامی، م.؛ جعفری، ح. و شمس اسفند آباد، ب. 1392. مدلسازی مطلوبیت زیستگاه گونه قوچ میش های با استفاه از رویکرد تحلیل عامل آشیان بوم شناختی (Ovis Orientalis) در منطقه حفاظت شده کوه بافق، پژوهش‌های محیط‌زیست، 4(8): 182-196.
برجی، م. 1391. مدلسازی و ارزیابی زیستگاه پلنگ ایرانی به روش تحلیل عامل آشیان بوم شناختی در منطقه شکار ممنوع اشکورات، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشکده منابع طبیعی و کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد لاهیجان.
عرفانیان، ب.؛ میرکریمی، ح.؛ ماهینی، ع. و رضایی، ح. 1392. پیش گویی توزیع بالقوه پلنگ ایرانی (Panthera pardus Msaxicolor) با استفاده از داده های حضور در پارک ملی گلستان، پژوهش های محیط زیست، 4 (7): 73-82.
محمدی، ع.؛ کفاش، ا.؛ یوسفی، م. و تقدیسی، م. 1393. شناسایی فون پرندگان پارک ملی ساریگل در شمال شرق ایران، فصلنامه علمی پژوهشی زیست شناسی جانوری، 7 (1): 93-99.
حسین نژاد، ز. 1394. ارزیابی توان اکولوژیکی منطقه شکار ممنوع اشکورات جهت ارتقا به سطوح حفاظتی بالاتر، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشکده محیط‌زیست کرج.
Hirzel, A. & Guisan, A. 2002. Which is the optimal sampling strategy for habitat suitabil modeling, Ecological Modelling, 157: 331-341.